چرا باید اخلاقی زیست؟ تبیین اسلامی

جامعه برای بقای خود به نهاد اخلاق نیازمند است، اما چرا باید «من» اخلاقی باشم؟ چه اشکالی دارد که همه اخلاقی رفتار کنند و من تظاهر به اخلاقی بودن کنم، بی‌آنکه به واقع پایبند به اخلاق باشم. این پرسش از سوی گلاوکن فراروی سقراط نهاده شد و تا امروز کسانی کوشیده‌اند به آن پاسخی درخور دهند. افزون بر پاسخ سقراطی به این مسیله، ما شاهد پاسخ اگزیستانسیالیستی و پاسخ دوراندیشانه که نوعی خودگروی پیچیده است، هستیم. در کنار این پاسخ‌ها که هر یک قوت و ضعفی دارد، می‌توان پاسخی دینی به این مسیله داد. پاسخ دینی به چرایی اخلاقی زیستن در معرض برخی نقدها و اشکالات قرار گرفته است که زاده تقریرهای خاص آن است. در این مقاله، نگارنده با مرور تاریخی این مسیله و تفکیک دو پرسش اساسی از هم، چهار پاسخ را طرح و بررسی می‌کند و سرانجام از پاسخ اسلامی به دلیل قوت تبیینی بالای آن دفاع می‌کند و تقریری از مسیله پاداش و کیفر به دست می‌دهد که پاسخ‌گوی انتقادات رایج باشد.