بررسی آثار تربیتی و اخلاقی « بلاءٌ حَسَن»از منظر قرآن

قرآن کریم برسنت گریزناپذیر امتحان و ابتلاء الهی درزندگی بشر از دو طریق نقمات و نعمات دلالت قطعی دارد. بحث پیرامون امتحان با نقمات و ناخوشی‌ها بیشمار انجام شده، اما ابتلاء با نعمات و خوشی‌ها مورد غفلت قرار گرفته است، درحالی که این نوع آزمایش که قرآن ازآن به «بلاء حسن» یاد می‌کند، بسیار سخت، گمراه کننده و تاثیرگذارتر بوده، و زمینه‌ساز سلب نعمت و تبدیل آن به نقمت و سرآغاز بلایاء، مشکلات و ناکامی‌های فزاینده برای انسان می‌باشد. یافته‌های تحقیق که به روش اسنادی و با رویکرد تحلیلی توصیفی است، نشان می‌دهد، امتحان با نعمات دارای آثاراخلاقی و تربیتی مختلفی از جهت روحی و روانی و از جهت فردی و اجتماعی است. شکرگزاری، امید به زندگی، رضایتمندی، افزایش نعمت، شادابی در اطاعت و بندگی خداوند و تلاش مضاعف برای تقرب به خداوند از آثار مثبت آن بوده و ناسپاسی، ناامیدی، سلب نعمت، غفلت نسبت به نعمات مادی و معنوی، واکنش‌های مغرورانه و متکبرانه انسان در مواجهه با نعمات، که او را از اطاعت و بندگی دور و بصورت استدراجی به هلاکت در اوج لذت کاذب نزدیک می‌کند، ازجمله آثار منفی بلاء حسن می‌باشد. در این مقاله درصدد بررسی آثار گوناگون و راهکارهای قرآن در برخورد با این نوع امتحان می‌باشیم.