بررسی جایگاه ایثار در نظریه خودگرایی روان‌شناختی و ارزیابی آن با آموزه‌های اخلاقی قرآن

خودگرایی روان‌شناختی از مباحث مهم علم‌النفس اخلاقی و به عنوان نظریه‌ای در باب انگیزه‌های رفتار آدمی بشمار می رود. براساس این نظریه، هدف غایی تمامی رفتارهای آدمی از جمله ایثار، خوددوستی است. با توجه به اهمیت ایثار در اخلاق اسلامی در این مقاله که به‌روش توصیفی تحلیلی به نگارش درآمده، جایگاه ایثار در نظریه خودگرایی روان‌شناختی بررسی شده و با آموزه‌های اخلاقی قرآن مورد ارزیابی قرار گرفته است. منحصر دانستن انگیزه‌های آدمی در انجام افعال، به خوددوستی و تفسیر خودخواهانه داشتن از ایثار در نظریه خودگرایی روان‌شناختی، از نگاه تک‌ساحتی به انسان و تقلیل ارزش‌های والای انسانی در حب ذات به معنای مادی آن در زندگی سرچشمه می‌گیرد در حالی که آموزه‌های قرآنی، منشا وانگیزه افعال متعالی و ارزشمندی همانند ایثار را منِ ملکوتی انسان دانسته است. از نظر قرآن کریم ایثار با انگیزه وصول به کمالات متعالی و کسب رضایت حق‌تعالی و نائل‌شدن به مقام قرب‌الهی صورت می‌پذیرد نه صرفا برای آسودگی خاطر و آرامش فرد ایثارگر.

Investigating the Status of Self-Sacrifice in the Theory of Psychological Self-orientation and its evaluation with the moral teachings of the Qur'an

Psychological egoism is one of the most important topics in moral psychology and as a theory about the motivations of human behavior. According to this theory, the ultimate goal of all human behavior, including selfsacrifice, is selfishness. Considering the importance of selfsacrifice in Islamic ethics, the study discusses the status of selfsacrifice in the theory of psychological selforientation and evaluates it with the moral teachings of the Qurchr('39')an. Confining the human motives in performing actions to selfishness and selfish interpretation of selfsacrifice in the theory of psychological selfishness, originates from a monocultural point of view to man and the reduction of high human values in the essence of love in its material meaning in life. Whereas the Quranic teachings has considered the transcendent ego as the origin and motivation of sublime and valuable actions such as selfsacrifice. According to the Holy Qurchr('39')an, selfsacrifice is motivated by attaining the transcendent perfections and gaining the satisfaction of Allah and attaining the status of nearness to Allah, not merely for the comfort and peace of the selfsacrificing person.