مولفه‌ها و شواهد اخلاق تقریب‌گرایانه در تفسیر مجمع البیان طبرسی

»اخلاق تقریب‌گرایانه « در تفسیر، تلاشی است برای نزدیک کردن پیروان مذاهب اسلامی برپایه‌ی اصول مشترک که هدف نهاییِ آن، ایجاد اتّحادی معنی‌دار میان مذاهب است. طبرسی در تفسیر مجمع البیان چنین رویکردی را اتّخاذ کرده و از جمله مفسران شیعی است که در عین حفظ اصول، تلاش نموده تا در سراسر تفسیر خود، از برجسته‌سازی موضوعاتی که محل اختلاف میان مذاهب بوده است، بپرهیزد. در رویکرد طبرسی، مولفه‌هایی نظیر مواخات، دوری از تعصّب، حفظ سیاق آیات و پرهیز از تفسیرهای باطنی، رعایت اصل احترام در ذکر اقوال فقهای اهل سنّت و رعایت اعتدال را در موضوعات صرفاً کلامی می‌توان معیار قرار داد تا اخلاق تقریب‌گرایانه او را برجسته ساخت. پژوهش حاضر بر آن است تا این مولفه‌های بنیادین و نیز شواهد اخلاق تقریب‌گرایانه را در مجمع البیان بررسی کند. بی‌شک، با عنایت به اوضاع کنونی کشورهای مسلمان، چنین پژوهشی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند گامی در راستای تقویت اتحاد کشورهای مسلمان باشد.

Components and Indications of Approximative Ethics in Tabarsi’s Majma ol-Bayan Explication

ldquo;Approximative ethics rdquo; in hermeneutics is an attempt to bring closer the followers of Islamic denominations on the basis of common principles whose ultimate goal is to create a meaningful unity among denominations. Tabarsi has taken such an approach in Majma olBayan Explication and is one of the Shiite commentators who tried to avoid highlighting issues that have been a point of contention among denominations throughout his interpretation while preserving the principles. In Tabarsi rsquo;s approach, components such as brotherhood, avoidance of bias, preservation of the register of verses and avoidance of esoteric interpretations, observation of the principle of respect in mentioning the quotations of Sunni jurists and observation of moderation in purely theological subjects can be used as criteria to highlight his approximative ethics. The present study intends to examine these fundamental components as well as the indications of approximative ethics in Majma olBayan. Undoubtedly, given the status quo in Muslim countries, such a study could be a step towards strengthening the unity among Muslim countries.