تحلیل انتقادی منفعت‌گرایی اخلاقی در دیدگاه جان استوارت میل از منظر علامه جعفری

منفعت‌گرایی اخلاقی از مباحثی است که ذیل مسئله فایده‌گرایی در بین متفکران غربی مطرح است. سردمدار این بحث، جان استوارت میل است که بعد از طرح لیبرالیسم کلاسیک، در حوزه اخلاق، مبتنی بر مبنای فلسفی فایده‌گرایی، به منفعت‌گرایی اخلاق راه یافت. به باور وی فایده‌گرایی در عرصه زندگی برای آدمی بیشترین شادکامی را به دنبال دارد. غایت و هدف فایده‌گرایی در اخلاق، خوشی و شادی به نحو حداکثری است. این شادکامی با فداکردن فرد برای دیگران، دارای بار ارزش اخلاقی شده و اخلاق منفعت‌گرا را بروز می‌دهد. براساس یافته‌های این تحقیق، پلورالیسم اخلاقی، اباحه‌گری و بهره‌گیری از تمتعات مادی به شکل حداکثری برای شادکامی زندگی، از نتایج اخلاق منفعت‌گراست. علامه جعفری، مبانی و مولفه‌های طرح شده در اندیشه میل را با چالش‌های جدی مواجه می‌داند. او، انسان‌محوری، جریان تنازع در بقا، اصالت لذت و اصالت منفعت را از مبانی اندیشه‌های میل دانسته و آنها را باعث انحراف و تباهی بشریت معرفی می‌کند. در این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی ابتدا به طرح اندیشه میل و در ادامه به روش تحلیلی انتقادی به نقد نظریه او براساس منظومه فکری استاد محمدتقی جعفری می‌پردازیم.

Critical Analysis of Moral Utilitarianism in the View of John Stuart Mill From the Perspective of Allameh Ja’fari

Moral utilitarianism is one of the issues underlying utilitarianism among Western thinkers. At the forefront of this debate is John Stuart Mill, who found out the utilitarianism of morality after designing the classical liberalism in the realm of morality based on the philosophical basis of utilitarianism. To him, utilitarianism in life brings about most happiness for a person. The goal and purpose of utilitarianism in morality is to maximize joy and happiness. As regards sacrificing oneself for others, this happiness assumes a moral value and expresses utilitarian morality. Based on the findings of this study, moral pluralism, libertinism, and exploitation of material pleasures to the maximum for the happiness of life are the results of utilitarian morality. Allameh Ja rsquo;fari presents serious challenges to the foundations and components proposed in Mill rsquo;s thought. He considers humancenteredness, survival conflict, the originality of pleasure and the originality of utility as the basis of Mill rsquo;s ideas and introduces them as the cause of deviation and destruction of humanity. Using a descriptiveanalytical method, this research first discusses Mill rsquo;s thought and then with a critical analytical method, critiques his theory based on the intellectual system of Professor Mohammad Taqi Ja rsquo;fari.