تاثیر قاعده حسن و قبح عقلی بر آرای اخلاقی خواجه نصیرالدین طوسی

پژوهش حاضر با کاوش در دو کتاب «تجرید الاعتقاد » و «اخلاق ناصری » از تالیفات گرانسنگ دانشمند شهیر خواجه نصیرالدین طوسی، درصدد است تاثیر قاعده کلامی «حسن و قبح عقلی» بر «آرای اخلاقی» را در حوزه اخلاق فلسفی مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش با روش اسنادی تحلیلی صورت پذیرفته و یافته های آن نشان می دهد که از یک سو، قاعده کلامی حسن و قبح عقلی که در «تجرید الاعتقاد» مبرهن شده بخش مهمی از مسائل کلامی مربوط به مبدا، نبوت و معاد بر آن استوار گردیده است، و از سوی دیگر، بسیاری از آراء اخلاقی طرح شده در «اخلاق ناصری» نیز بر همین قاعده بنیان نهاده شده است. ضرورت تبیین این پژوهش از آن رو است که اثبات حسن و قبح عقلی و این که بسیاری از ارزشهای اصیل اخلاقی در مسائل فردی و اجتماعی ریشه در درک عقل دارد و عقلای عالم آن را می پذیرند، بنیادی اساسی برای فضیلت های اخلاقی ایجاد می کند که حتی منکران شرایع آسمانی را ملزم به رعایت بسیاری از اصول اخلاقی می نماید.

The Effect of the Rule of Rational Beauty and Ugliness on the Moral Opinions of Khajeh Nasir al-Din Tusi

The present study seeks to examine the effect of the theological rule of ldquo;rational beauty and ugliness rdquo; on ldquo;moral opinions rdquo; in the field of philosophical ethics by exploring the two books ldquo;Purification of Belief rdquo; and ldquo;Nasirean Ethics rdquo; written by the famous scientist, Khajeh Nasir alDin Tusi. This research has been done by content analysis method and its findings show that on the one hand, the theological rule of rational beauty and ugliness revealed in ldquo;Purification of Belief rdquo; is based on an important part of theological issues related to origin, prophecy and resurrection. On the other hand, many of the moral opinions expressed in ldquo;Nasirean Ethics rdquo; are based on the same rule. The necessity of explaining this research is that the proof of the rational beauty and ugliness, and that many genuine moral values in individual and social issues are rooted in the understanding of reason and accepted by the wise of the world, provides a fundamental basis for moral virtues that obliges even the deniers of the divine laws to observe many moral principles.