درنگی در نواندیشی‌های سلطان‌ولد در عرصۀ ولایت

پس از توحید حضرت باری ـ تعالی ـ مبحث «ولی و ولایت»، یکی از مهمترین و در عین حال پیچیده ترین مباحث عرفان و تصوّف اسلامی است. اهل عرفان از آغاز پیدایش این مکتب تاکنون با استناد به آیات قرآن کریم و سنت پیامبر(ص) و احادیث اهل بیت (ع) به تبیین و توضیح این مساله پرداخته اند. در این مقاله دیدگاه های سلطان ولد دربارۀ «ولی» و مقام «ولایت» بررسی شده است. بر اساس نتایج این پژوهش مشخص می شود که سلطان ولد، معنای حقیقی ولایت را رویت باطنی جمال حضرت حق دانسته،  معتقد است تنها کسانی شایستۀ پیشوایی هستند که بدین مرتبه رسیده باشند. در اندیشۀ او، اولیا، فرزندان جان و دل و وارث انبیا محسوب می شوند و اگرچه اطاعت از آنها برای رسیدن به سرمنزل مقصود از مسائل ضروری است، امّا شناحت این انسان های برگزیده حتی از شناخت خداوند هم دشوارتر است. وی همچنین اولیا را به چند گروه «متکبر و متواضع» و«مشهور و مستور» تقسیم می کند و بر این اعتقاد است که اولیا اگرچه از مقربان آستان خداوند محسوب می شوند، امّا دارای درجات و مراتب مختلفند. علاوه بر این، سلطان ولد قطب را شاه اولیا و مقصود غایی از آفرینش کائنات می داند.

Pondering on Innovation of Sultan Walad in Sonnat Arena

After believing in the unity of Allah, the issue of “Saint and Sanctity” was one the most important and complex controversies in Mysticism and Islamic Sufism. From the beginning of its development, this school of thought tried to explain and address this topic through citing words of revelation from Quran, the Sunnah and hadiths from the Prophet (peace be upon him) and his family. In this article, the views of Sultan Wald regarding saint and sanctity were inspected. The result points to the fact that Sultan Walad, the true meaning of sanctity is seeing Allah and so he believed that only those who reached this stage deserve being a saint. In his thought, saints are considered as heirs of prophets and so it becomes necessary for followers of Allah to seek refuge to them in order to protect themselves from tricks of selfcarnality and dangers in the way of reaching Allah. Although following the saints in order to reach Allah is a very important issue, knowing them is even harder than knowing Allah. Moreover, he divided the saints to several groups such as “arrogant and humble” and “eminent and concealed”. He believed that even though the saints are nearest to Allah, they have different degrees and grades. Further, Sultan Walad, considered the Pole as the king of saints and the ultimate purpose of the creation.