بررسی فنون رمزپردازی در رمان‏های «جزیره سرگردانی» و «ساربان سرگردان»

رمان دوجلدی «جزیره سرگردانی» و «ساربان سرگردان» یک اثر رمزی است. دانشور برای استفاده از زبان غیر مستقیم رمز جهت بیان گفتنی‌های گوناگون از فنون متنوعی استفاده کرده است که همگی بدیع اند و در عین حال کشف آن‌ها تابعی از سازمان‌بندی متن داستان است؛ استفاده از صحنه‌های خاص، واژه‌های ناگزیر از تفسیر، وصف?های رمزی، فراوانی حواشی، جملات معترضه، زمان‌های خاص و معروف، شعارهای مشهور، مکان?های سیاسی، مفاهیم کنایی کلمات، تداعی معانی الفاظ، غالب ترین مفهوم کلمات، مشابهت?های لفظی، احتمالات علمی، نمونه‌های خاص، مجاز به علاقه سببیت، اوصاف به جای اسامی، سنت?های اساطیری، لازم معنی کلمات و جملات، مفاهیم کنایی عبارات، خاصیت اسامی و افزودن القاب معنی?دار به اسامی، از جمله فنونی اند که در این رمان قابل استنباط اند. در استنباط این فنون صرفا به سبک، زبان، تفاسیر نویسنده، برآیند مقایسه تعدادی از صحنه‌ها، کیفیت تعامل صحنه‌ها با محتوای آن‌ها و نحوه سازمان بندی درونی متن متکی بوده‌ایم با این استثنا که به ندرت از آثار تاریخی شاهد آورده‌ایم. غرض این نوشته استخراج فنون هنری دانشور در ایجاد رمزهای بدیع برای کمک به گسترش دلالت‌های غیر مستقیم زبان فارسی و شیوه‌های داستان نویسی است.