به دنبال معنی واحد در عبارات کثیر (نگاه اندرهم متنی به دوبیتی های بابا طاهر و کلمات قصار او)

طاهر عریان همدانی، معروف به باباطاهر از جمله نوادر زمانه و از عرفای بزرگ اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری است. تاکنون در مورد اندیشههای بلند عرفانی وی از جانب اهل معرفت کار اساسی صورت نگرفته است. شهرت باباطاهر بیشتر به جهت دوبیتیهای اوست اما کلمات قصار وی، باوجود داشتن مضامین عالی عرفانی هنوز حتی برای خواص، کنز مخفی است. بدون توجه به این کلمات قصار، به عمق اندیشه، عظمت روح و نیز علّو مرتبه باباطاهر نمیتوان پی برد. تامل در این کلمات، از طرفی موجب آشنایی با تعالیم عرفانی بابا و نیز شناخت مرتبه وی در نردبان معرفت و سلوک، و از طرف دیگر موجب وضوح و تنویر هرچه بیشتر دوبیتیهای او خواهد شد. به عقیده نگارنده، نسبت کلمات قصار باباطاهر به دوبیتیهایش، نسبت گلاب به گل است. به همین جهت، در این مقاله نگاهی اندر هم متنی خواهیم داشت به این دو اثر بابا طاهر و سعی ما بر این خواهد بود تا با کلمات قصار او به استقبال دوبیتیهایش رفته و از خلال این مقابله به توضیح و تفسیر چند اصطلاح و مفهوم عرفانی بپردازیم. حاصل کار برجسته کردن معانی مشترک، یا به عبارت بهتر، نمایان ساختن معانی واحد (از قبیل؛ توحید، عشق، محبت، غیرت) در قالب ها یا صورت های گفتاری مختلف (شعری و کلمات قصار) و تبیین برخی از ناگفته ها از خلال این خوانش (اندرهم متنی) است.