مفهوم ذوقی تعریف در ادبیّات فارسی

تعریف که در جواب ماهیّت و چیستی اشیا و پدیده ها می آید، بیشتر در فلسفه و منطق شناخته شده است. امّا در ادبیات نیز از تعریف برای کارکردهای گوناگونی، از جمله تعلیم، طنز و بیان هنری استفاده شده است. تعریف در شعرِ معاصر نوعی اسلوبِ بیان است که در کتاب های بلاغت سنتی و جدید توجّه چندانی بدان نشده است. هر چند تعریفات هنری در شعر معاصر خالی از ارزش زیبایی شناختی و تصویر گری نیستند امّا اهمیت این شیوه و الگوی بیانی در شعر کلاسیک بیش از آنکه زیبایی شناسانه باشد، فکری و اندیشه ای است؛ از این رو تعریف دریچه ای است برای درک جهان بینی و افکار شاعر. در این نوشتار به بررسی انواع تعریف، چه از نظر محتوایی و چه از نظر ساختارِ صوری آن در ادبیات پرداخته می شود. ساختار جملات تعریفی در ادبیات معاصر به صورت «بدل»، «جمله اسنادی» و «سه جزیی بی فعل» نمایان شده است.