محدودیت‌های روش‌شناختی برنامه پژوهشی پوپر درباره «جامعه باز»

کارل پوپر، به دلیل مواضع اش راجع به فلسفه و روش علم، و نیز به خاطر جهت گیری هایش در اندیشه سیاسی، جایگاهی را در تاریخ اندیشه های سده بیستم کسب کرده است. سهم پوپر در فلسفه علم، عمدتاً به نقد و تخطیه استقراگرایی و دفاع از ابطال گرایی مربوط می شود و سهم اصلی او در اندیشه سیاسی به دفاعی که از جامعه باز انجام داده بر‌می گردد. هم در روش علم و هم در اندیشه سیاسی تاکید او بر خردباوری انتقادی است. علم و روش آن الهام‌بخش مهمی برای کل فلسفه پوپر بوده است. اما دیدگاه او در فلسفه و روش علم با انتقاداتی روبرو شده است. اگر بپذیریم که فلسفه سیاسی پوپر در حدود امکانات روش شناسی او شکل گرفته است، آنگاه برای پرداختن به ناکارآمدی های برنامه پژوهشی او در خصوص جامعه باز باید بعضی محدودیت‌های روش شناسی وی مورد بررسی قرار گیرد. مقاله حاضر این ادعا را پیش می کشد که برنامه پژوهشی پوپر در خصوص جامعه باز در حدود امکانات روش‌شناسی او شکل گرفته و با کاستی ها و محدودیت‌هایی مواجه است. این مقاله با نگاهی انتقادی سعی می کند محدودیت‌های برنامه پژوهشی و نیز برخی جزمیت های جامعه باز پوپر را نشان دهد. به نظر می رسد برنامه پژوهشی پوپر راجع به جامعه باز، در برابر پرسش از تکثرگرایی بنیادی- که اساس معرفتی جامعه باز است- آسیب‌پذیر می نماید.