سه‎ گانه ‎های داستانی فارسی از پندار تا واقعیّت

سه‎گانه (trilogy) یکی از ژانرهای قدیمی در ادبیات نمایشی و داستانی غرب است. نویسندگان مشهوری از زمان یونان باستان تاکنون، آثاری آفریده‎اند که جامعۀ نقد ادبی با در نظر گرفتن معیارهایی مشخص و پیکره‌بندی‌ای مستحکم ازنظر تعاریف و مصادیق، آن‎ها را به نام تریلوژی شناخته ‎است. در سال‌های اخیر این ژانر وارد ادبیات داستانی فارسی شده و در قالب‎های فیلم‌نامه، مجموعه‎های داستان کوتاه و رمان، آثاری چند که بررسی مهم‌ترین آثار داستانی آن‌ها، موضوع این مقاله ‎است، در این راستا پدید ‎آمده ‎است. ازآنجاکه سه‎گانه‎نویسی در ایران تازگی دارد و محقّقان ایرانی به تبیین ماهیّت و معیارهای آن نپرداخته‎اند، این پژوهش، تلاش ‎می‎کند، میزان انطباق این آثار را با مختصّات سه‎گانه‎نویسی که در تعاریفِ معتبر این ژانر؛ نیز در سه‎گانه‎های شاخص و مشهور چون «اورستیا» اثر آشیل و «سه‎رنگ» اثر کیشلوفسکی بازتاب‎ یافته ‎است، واکاوی ‎کند. بر اساس یافته‎های این پژوهش، نویسندگان ایرانی این آثار، در ذهن خود تصوّر جامع و منسجمی از مفهوم سه‎گانه و مختصّات و معیارهای آن نداشته‎اند؛ لذا آثار آن‌ها را می‎توان کم‌وبیش، با تساهل و تسامح، سه‎گانه تلقّی کرد و اساساً هیچ‌یک از آن‌ها واجد شرایط تامّ، در این ‎زمینه نیستند.

Persian fiction trilogy from thoughts to reality

AbstractTrilogy is one of the oldest genres in dramatic literature and Western fiction. Famous writers from ancient Greece to the present have created phenomena; that literary criticism community, considering specific criteria and strong configuration, in terms of definitions and examples, has known them as trilogy. In recent years, this genre has entered the Persian fiction literature, and in the form of screenplays, short story collections, and novels, a few phenomena whose most important phenomena of fiction are the subject of this article, it has emerged in this direction. Since trilogy is new in Iran, and Iranian scholars have not explained its nature and criteria, this research tries, the degree of conformity of these phenomena with the trilogy writing coordinates found in the valid definitions of this genre; also reflect on the famous and index trilogy such as &Oresteia& by Achilles and &Three Colors& by Kieslowski. Based on the findings of this study, the Iranian authors of these phenomena did not have a comprehensive and coherent idea in your mind of the trilogy concept and its coordinates and criteria; therefore, their phenomena can be considered more or less trilogy with tolerance, and basically none of them are fully qualified in this area.