تاویل‏های منشوری عطّار از هبوط آدم

عطّار که انسی مستمر با قرآن کریم و احادیث داشته برابر مشرب فکری و نوع نگاه خویش، به نحوی گسترده به تاویل آیات و احادیث دست یازیده است. او در این فرآیند علاوه بر تاویل‌های ساده‌ساختار و تک بعدی، تاویل‌های چند بعدی (منشوری) هم دارد؛ به این صورت که او بارها و از مناظر مختلف به یک موضوع قرآنی یا روایی نگاه کرده و هر بار تاویلی متفاوت از آن موضوع واحد ارائه نموده است. این ویژگی که از مختصّات سبکی وی به شمار می‌رود، با عنوان «تاویل منشوری» موضوع این پژوهش است. از سوی دیگر با مطالعۀ آثار منظوم عطّار به روشنی دریافت می‌شود که او در این آثار، نگاهی خاص به فرآیند آفرینش آدم و هبوط او به زمین دارد. حال این پرسش مطرح می‌شود که نوع نگاه او به «هبوط آدم از درگاه حق» چگونه است و چه ساختاری دارد؟ پژوهش حاضر بر پایۀ روش توصیف (descriptive) و تحلیل محتوا (contentanalysis)، پاسخی برای این پرسش ارائه کرده­است. یافته‌ها نشان می‌دهند که مجموعه تاویل‌های ارائه شده دربارۀ هبوط آدم، افزون براین که بیانگر نگاه منشوری عطّار به ماجرای هبوط آدم هستند، مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهند که می‌توان آن را تاویل خوشه‌ای نامید.

Attar’s multidimentional interpretations of Adam’s descent

Attar who has been continuously in relation with the Holy Quran and hadiths ,has given a great deal of dedication to the interpretation of the verses and hadiths according to his intuition. In addition to simple structural and one dimensional interpretations,he has multi dimensional interpretations too. In that way,he has looked to the same quranic and narrative matters for many times and gave a different interpretation each time. This feature which is characterized by his style is called »multidimensional interpretation «and it’s the subject of this research. On the other hand, by studying poetic works of Attar,we clearly find his previlieged attitude to the process of Human’s creation and his descending to the earth . Now, this question arises that how is his idea about Human descending from the court of God and what structure it has? The present research is based on a descriptive way and content analysis method and is designed to provide an answer to this question. Discoveries show that presented interpretation about descending of man indicate Attar’s multidimensional look to the man’s descending and also makes a collection that can be called clustered interpretation.