کاربرد تشبیه و استعارۀ تلمیحی در بیان تجربۀ عرفانی و مقدمات آن (بر اساس منطق الطیر)

شعر تجلی‌گاه تصویرهای شاعرانه و هنری است. این تصویرها با استفاده از علم بیان و شگردها و ابزارهای گوناگون آن شکل می‌گیرد. شاعر عارف با این تصویرها، تجارب عرفانی و مقدمات آن را بازآفرینی می‌کند. از مهم‌ترین ابزارهای این بازآفرینی در ذهن شاعران عارف ازجمله عطار نیشابوری، «تشبیه»، «استعاره» و «تلمیح» است. او در منطق‌الطیر که داستان سفر معنوی مرغان است، برای بیان تجربۀ عرفانی و مقدمات آن، تشبیه را بارها به کار برده و آن را با تلمیح ترکیب کرده است. در مقالۀ حاضر با روش توصیفی تحلیلی و مروری، ضمن معرفی این ابزارها نشان خواهیم داد که وی در بیان تجارب عرفانی و مقدمات آن از این شگردهای ترکیبی چگونه بهره برده است. در شعر عرفانی، شاعر به دنبال آرایش کلام نیست بلکه یکی از هدف‌های اصلی او بیان تجارب و مکاشفات عرفانی و درونی و مقدمات آن است، به همین سبب تصاویر شعری او متاثر از نگرش دینی و عرفانی اوست. بیشتر تشبیهات و تلمیحات شعر عطار با آیات و قصص قرآن و شخصیت‌های دینی، قرآنی و احادیث و موضوعات دینی مرتبط است و این نشان از تاثیر عمیق دین و عرفان بر سبک شعری و بلاغت گفتار او دارد.

The use of Allusive simile and metaphor in expressing the mystical experience and preliminaries (Based on Manteghalteyr by Attar)

The use of Allusive simile and metaphor in expressing the mystical experience and preliminaries(Based on Manteghalteyr by Attar)AbstractPoetry is the manifestation of poetic and artistic images.These images are created using the rhetorics and its various tools. A mystic poet uses these images to recreate the mystical experiences and preliminaries. Among the most important devices used in mystic poets’ minds to recreate –Including Attar Neyshaburi are simile, metaphor and allusion. He has used simile repeatedly in Manteghalteyr –which is the story of a group of birds’ spiritual journey to express the mystical experience and has combined it with allusion. In this paper, with a descriptive, analytical and review method, as we introduce this device, we will show how these tools or techniques have been used to express his mystical experiences and it’s preliminaries. In mystical poetry, decorating speech is secondary but the main purpose of the poet is to express preliminaries of internal and mystical revelations and experiences, so his poetical images are driven from his religious and mystical attitudes. Most of Attar’s similes and allusions are related to verses and stories of Quran and religious and quranic characters and religious subjects and Hadiths, as well as religious sayings, characters and subjects and that is a sign of the deep impact of religion and mysticism on his speech rhetorics.Key words: Image, allusive simile, allusive Metaphor, mystical experience, Manteghalteyr,