تجلیّات عرفانی مبارزه با نفس در مثنوی‌های عطار (منطق‌الطیر، الهی‌نامه، اسرارنامه و مصیبت‌نامه)

مهمترین و برترین نوع جهاد، مبارزه با نفس و خواهشهای نفسانی است و این امر از چنان عظمتی برخوردار است که از آن جهاد اکبر یاد میشود. با توجه به جایگاه عطار نیشابوری در عرفان اسلامی، در این پژوهش سعی شده است که با استفاده از روش تحلیلی و کتابخانه ای، مهمترین مولفه های مبارزه با نفس در مثنوی های عطار بیان شود. نتایج تحقیق نشان میدهد که عطار، پایداری نفسانی و جهاد اکبر را به عنوان یکی از اهداف مهم رسیدن به حق تعالی، در قالب مضامین گوناگون با بسامد بالایی، در مثنوی های خود مطرح کرده است. عطار میگوید نفس اماره تا آخر عمر سالک، دست از تجاوز و سرکشی برنمیدارد و لذا پیوسته باید ذلیلش گرداند و با آن نبرد کرد. وی تاکید میکند که باید از دنیا چشم پوشید، زنگار غفلت را از دل زدود و نفس را در آتش فقر و پرهیزگاری سوزاند تا ریشۀ همۀ دلبستگی ها و وسوسه های ابلیس در درون سالک خشکیده و سست شود و زمینه برای رسیدن به مقام حقیقت توحید فراهم گردد.