ارزیابی تاثیر مولفه‌های کیفیت محیطی بر الگوهای رفتاری در پارکهای شهری (نمونه‌ موردی: پارک مردم همدان)

پارک­های شهری به عنوان بخشی از فضاهای عمومی در شهرها، نقش مهمی در رفع نیازهای انسانی ایفا می­کنند. بسیاری از نظریه­پردازان شهری پارک­های شهری را به عنوان یکی از اجزای اصلی یک سیستم شهری می‌دانند، زیرا در کنار نقش کارکردی خود باعث افزایش اجتماع­پذیری در فضاهای شهری می‌شوند. بنابراین به منظور پویایی بیشتر این فضاها و برای برآورده ساختن نیازهای مردم، باید به رفتارهای شکل دهنده‌ این فضاها توجه کرد و آنها را مورد بررسی قرار داد. از آنجایی که کارایی اغلب پارک­های شهری در نتیجه‌ عدم انطباق نیازهای کاربران با کیفیات محیطی متناسب با قلمروهای رفتاری، در سطح پایینی می­باشد، لزوم توجه به برنامه‌ اصولی و مبتنی بر رفتار استفاده‌کنندگان در اینگونه فضاها، ضروری می‌نماید. پارک مردم در شهر همدان به عنوان نمونه‌ مطالعاتی این پژوهش انتخاب شده است. هدف از این مطالعه، شناسایی و ارزیابی محرک‌ها و الگوهای رفتاری کاربران در قالب نیازها و کیفیت‌های محیطی در پارک‌های شهری است. پژوهش حاضر، یک تحقیق میدانی با رویکرد توصیفی _ تحلیلی است و به دنبال پاسخ به این سئوال اساسی است که، الگوها و قلمروهای رفتاری چه تاثیری در ارتقای کیفیت محیطی در پارک­های شهری دارند؟ در این پژوهش برای تدوین چارچوب نظری، ابتدا با استفاده از روش اسنادی، ادبیات و مبانی نظری موضوع به تفصیل بیان شده و سپس با تحلیل رویکردهای موجود با تاکید بر الگوهای رفتاری، سعی در استدلال منطقی مباحث و در نتیجه تدوین چارچوب مفهومی برای پژوهش شده است. برای این منظور، علاوه بر تحلیل کیفی فضای شهری مورد مطالعه و بررسی چگونگی رفتارهای شکل گرفته شده در فضا به سبب وجود ویژگی­های فضایی موجود در آن، به تحلیل کمّی شاخص‌ها با استفاده از طراحی پرسشنامه و نقشه­های رفتاری بر اساس حجم نمونه و تبدیل یافته­های کیفی به مولفه­های کمّی از طریق نرم­افزارspss  پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد از سویی نیازهای انسانی نتیجه‌ تاثیر رفتار بر فضا و محیط است و قابلیت محیط، زمینه­ساز انجام رفتارهاست و از سویی دیگر، ارتقای کیفیت محیطی و تاثیر مولفه‌های آن بر قلمروها و الگوهای رفتاری در پارک­های شهری صرفاً مفهومی کمّی و تکنیکی نبوده، بلکه با مفاهیم کیفی نیز در ارتباط است.