رابطه تحول کارکرد مرز با ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی (مطالعه موردی: شهرهای مرزی بانه و سقز)

شواهد زیادی وجود دارد که با گذشت زمان، مرزهای سیاسی بخش عظیمی از کارکردشان را به عنوان مانع از دست داده و تعاملات و همکاری­های میان مرزی به طور روزافزون از اهمیت بیشتری برخوردار می­شوند. در این حالت مرز به عنوان منطقه­ تماس، به فضایی کارکردی برای تبادلات و تعاملات اقتصادی_ اجتماعی فرامرزی تبدیل می­شود و اثرات مثبت خود را در مناطق و شهرهای مجاور بر جای می­گذارد. بنابراین این تحقیق با هدف تحلیل رابطه تحول کارکرد مرز با ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی بانه و سقز شکل گرفته است. بررسی این رابطه با استفاده از روش­های کمی_ پیمایشی و از دیدگاه دو گروه شامل فعالان تجارت میان مرزی و خبرگان و مسئولان محلی انجام شده است. گفتنی است که برای وارد کردن بُعد زمان در مطالعه، در مرحله گردآوری اطلاعات میدانی براساس طرح پانل واپس­نگر اقدام شد. براساس یافته­های توصیفی تحقیق، کارکرد مرز در منطقه مورد مطالعه هم از دیدگاه فعالان تجارت میان مرزی و هم از دیدگاه خبرگان و مسئولان محلی، متحول شده است. نتایج آزمون t تک نمونه­ای نیز تایید کننده همین مطلب است. در ادامه در بررسی متغیر وضعیت پیرامونی شهری، یافته­های تحقیق حاکی از بهبود و ارتقای شاخص­های وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی به ویژه از دیدگاه خبرگان و مسئولان محلی است. در پاسخ به سوال اصلی تحقیق و بررسی رابطه تحول کارکرد مرز با ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مورد مطالعه، یافته­های تحلیلی تحقیق منتج از تحلیل رگرسیون نشان می­دهد که ارتباط معناداری بین تحول کارکرد مرز با ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی مورد مطالعه وجود دارد. به طوری که ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی با تحول کارکرد مرز از دیدگاه فعالان تجارت میان مرزی و خبرگان و مسئولان محلی به ترتبب دارای 50 و 51 درصد همبستگی است. علاوه بر این با استفاده از رتبه­بندی میانگین شاخص­ها در آزمون فریدمن مشخص شد که از میان شاخص­های سازنده تحول کارکرد مرز، توسعه زیرساخت­های ارتباطی و کاهش فاصله اجتماعی_ فرهنگی با ساکنان آن­ سوی مرز مهمترین تاثیر را در تحول کارکرد مرز در منطقه مورد مطالعه داشته­اند.