تحلیل موقعیت مکانی مخاطرات ادراکی تخریب گرایی در فضاهای عمومی شهر (مطالعه موردی: محله برج قربان شهر همدان)

تخریب گرایی به عنوان یکی از انواع جرم های رایج در شهرهای امروز، پیامدهای منفی متعددی را در بر داشته و موجب مشکلات اجتماعی، فرهنگی، خسارات مالی و... شده که نمود بصری آن نیز بیش از سایر جرائم در فضاهای عمومی شهری ماندگاری دارد. در این میان گروهی اعم از روان شناسان و جامعه شناسان بر نقش عوامل درونی و شخصیتی و گروهی از جمله معماران و شهرسازان بر چگونگی نقش موقعیت مکانی بر تخریب گرایی معتقدند. دیدگاه اصلی این مقاله بر نقش توامان هر دو عامل استوار است. هدف اصلی دستیابی به نقش مکان و موقعیت مکانی بر پیشگیری از رفتارهای تخریب گرایانه از طریق ایجاد مخاطرات ادراکی و حس ترس از ارتکاب به تخریب (جرم) است. با توجه به شرایط محیطی، اجتماعی، فرهنگی و... در فضاهای شهری ایران به این موضوع پرداخته شده است. مطالعه موردی محله برج قربان شهر همدان است که با توجه به عوامل درونی، به عنوان یک محله دارای افراد بالقوه تخریب گرا مورد ارزیابی قرار گرفته است. تحقیق اسنادی، تحلیلی است که به روش همبستگی به بررسی نسبت متغیرها می پردازد. فرض مقاله بر پراکنش یکسان افراد تخریب گرا در فضاهای عمومی شهری این محله است. برداشت متغیرهای مکانی مورد نظر و میزان وقوع رفتارهای تخریب گرایانه از طریق  مشاهدات میدانی عینی و  پرسشنامه صورت  گرفته است.  سپس با  نرم افزار   spss و آزمون های آماری، داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها با انتظارات نظری و پیشینه پژوهشی مقاله مطابقت دارد. نتایج حاکی از آن است که چگونگی میزان نظارت و تراکم جمعیتی موجود و موقعیت مکانی اعم از دید پی درپی، حس مکان، بهداشت محیط، بهداشت بصری، بهداشت رفتاری و فضاهای پنهان در فضاهای عمومی شهر بر میزان مخاطرات ادراکی تخریب گرایان در هنگام ارتکاب به تخریب موثرند. به عبارتی حضور در موقعیت های مکانی خاص، منجر به ایجاد حس ترس از تخریب (جرم) به دلیل پیامدهای پیشِ رو شده و در نهایت موجب از بین رفتن رفتارهای تخریب گرایانه و یا جابه جایی مکان تخریب می شود.

Analysis of placebased Perceptual risks of Vandalisms in public places of Borje Ghourban neighborhood in Hamedan

A common type of crime in modern cities, vandalism has had many negative consequences, causing social and cultural problems, financial losses, etc., and its negative image is more persistent in public urban spaces than those of other crimes. Moreover, the necessity of concern for the issue of vandalism becomes clearer than for other crimes by consequences such as the sense of insecurity, feeling of being victimized, sense of carelessness about urban spaces, ignorance of aesthetic aspects. At the same time, a group including psychologists and sociologists believe in the impact of internal and personality factors, and other groups including architects and urban planners believe in the effect of spatial conditions on vandalism. The main view of this paper is based on the simultaneous roles of both factors. The major purpose is to examine the role of setting and spatial conditions in prevention of vandal behavior through development of hazard perception and fear of crime commitment given the environmental, social, cultural, and other conditions in Iranian urban spaces. The case study investigates the Borje Ghorban neighborhood in the city of Hamadan, Iran, evaluated given the internal factors as containing potential vandals. This is an analytical documentary study that examines the relationships between the variables with the method of correlation. The paper assumes that vandals are uniformly distributed in the public urban spaces of the neighborhood. The spatial variables and prevalence of vandal behavior were extracted from objective field observations and questionnaires. The data were then analyzed with SPSS and statistical tests. The roles of location, monitoring, and population density were considered as spatial indicators under investigation. In data collection from the passages in the public urban spaces in the Borje Ghorban neighborhood, a very important role was considered for movement to make it possible to classify and separate the information on the target passages and spaces. The parameters considered in the separation of the spaces included wave movement, change of level, the floor, typicality, details, publicity, complexity, suitability, scale, street lighting, and here and there. The assessment of the independent variable of monitoring involved parameters such as insideoutside and outsideinside control, land use installation and space involvement in time periods, and street restaurant tables. The data concerning the independent variable of population density were collected given the available documents and residential density based on land uses including local and extralocal uses. Residential population density and peripheral population density were assessed at the same time. The parameters considered for collection of data on the role of the setting included the quality of successive views, sense of the setting, healthy environment, healthy image, healthy behavior, and covert spaces in public urban spaces. The findings were consistent with the theoretical expectations and research literature, and the results indicated that the quality and quantity of monitoring, population density, and setting are effective on vandals’ hazard perception as they commit vandalism. In other words, presence at particular settings causes a sense of fear of crime commitment due to the expected consequences, which ultimately prevents vandal behavior, or causes it to occur elsewhere.