سنجش پراکنده رویی شهری با استفاده از داده های فضایی زمانی، مطالعه موردی: شهر ارومیه

رشد روز افزون جمعیت و افزایش شهرنشینی، باعث ایجاد پدیده ای به نام پراکنده‌رویی شهری در عمده شهرهای جهان گردیده است. این امر پیامدهای اقتصادی و زیست محیطی فراوانی را به شهرها تحمیل نموده؛ بنابراین بررسی، سنجش و شناخت این پدیده ضروری می‌نماید. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و سنجش شدت پراکنده رویی شهری در شهر ارومیه به عنوان مطالعه موردی می باشد تا برنامه ریزان و مدیران شهری بتوانند با آگاهی و شناخت بیشتری به منظور رشد آتی شهر ارومیه و رسیدن به توسعه پایدار شهری برنامه ریزی نمایند. پژوهش حاضر از نظر هدف پژوهشی، نظری_کاربردی است و از نظر ماهیت پژوهشی، توصیفی_تحلیلی است. به منظور سنجش و بررسی پراکنده‌رویی شهری روش های متعددی به کار گرفته شده است. امروزه متریک‌های چشم انداز و داده‌های فضایی به دلیل این که پراکنده رویی را با جزئیات بالا و در یک سطح دقیق شناسایی می کنند، در سرتاسر جهان به ‌طور وسیعی به کار گرفته می ‌شوند. در تحقیق پیشِ رو برای سنجش پراکنده‌ رویی ‌شهری در شهر ارومیه از داده‌های فضایی_ماهواره‌ای و تلفیق این داده ها با متریک‌های چشم‌ انداز (برای نخستین بار در ایران) در راستای سنجش پراکنده ‌رویی بهره گرفته ‌شده است. در این راستا ابتدا تصاویر ماهواره‌ای مربوط به سال‌های 1375، 1385، 1390 و 1394 به کمک ماهواره landsatگردآوری گردیده و با‌ استفاده از شبکه عصبی‌مصنوعی در دو کلاس اراضی ساخته‌ شده و اراضی ساختهنشده طبقه‌بندی گردیده و سپس آشکارسازی تغییرات با استفاده از نرم‌افزار‌envi4.8 صورت گرفته و با کاربست متریک‌های چشم انداز(شاخص بعد فراکتال، شاخص بزرگترین قطعه، شاخص مجاورت، شاخص تعداد قطعه و شاخص شکل)  با استفاده از نرم‌افزار‌fragstats 4.2، پراکنده‌رویی شهری در شهر ‌ارومیه سنجیده شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد پراکنده‌ رویی شهری در شهر ارومیه در بازه‌ زمانی 1370 تا 1390 روندی کاهشی داشته و از این دوره تا به امروز روند افزایشی را پیموده است.