نقد و بررسی تفسیر آیۀ سرد شدن آتش بر ابراهیم

به اعتقاد حکما، انفکاک ذات از ذاتی امری محال و ناممکن است. لیکن برخی با استناد به آیۀ 69 سورۀ انبیاء که خداوند آتش را بر ابراهیمu برد و سلام نمود، در مسئلۀ فوق مناقشه نموده‌اند. در مقابل، کسانی که به این قاعده معتقدند، در صدد پاسخ از اشکال فوق برآمده و هر یک پاسخی متفاوت به این اشکال داده‌اند. ما با احصای نظرات مفسران و صاحب‌نظران دربارۀ این آیه، به نقد و بررسی آن‌ها پرداخته و در نهایت با مناقشه در بعضی و ناکافی دانستن بعضی دیگر، به تبیین پاسخ مختار پرداخته‌ایم. به اعتقاد ما پاسخ به این مسئله، در توجه به مسئلۀ اذن الهی و تاثیر آن در فاعلیت فاعل‌های عالم امکان نهفته است. به این معنا که اذن و ارادۀ الهی، شرط تاثیر هر ذات، فعل و حرکتی است؛ خواه اثرش ذاتی باشد و خواه عرضی، امری که متاسفانه با وجود تصریح مکرر آیات و روایات، از دیدگاه اکثر مفسران به دور مانده و در هیچ یک از پاسخ‌های فوق به آن توجه نشده است.