معنای «نجد» و «نجدین» و مراد آیه (وَهَدَیْنَاهُ النَّجْدَیْنِ)

درباره معنا و مراد آیه (وَهَدَیْنَاهُ النَّجْدَیْنِ) (بلد/ 10)، قریب به اتفاق دانشمندان اسلامی اعم از مفسران، مترجمان قرآن، قرآن‌پژوهان و محدثان بر آن‌اند که «نجدین» به معنای راه خیر و راه شر بوده مراد آیه این است که خداوند متعال انسان را با سرمایه شناخت خوبی‌ها و بدی‌ها آفریده و به او قدرت تشخیص این دو را از یکدیگر داده است. دلایل قرآنی و روایی و تبیین و توجیه‌هایی نیز در تایید این تفسیر ارایه شده است. در این میان دو دیدگاه شاذّ وجود دارد: یکی اینکه مراد آیه هدایت غریزی طفل به دو پستان مادر در بدو تولد است که واژه «نجد» در زبان عربی به این معنا نیز به کار رفته است. دیگر آنکه مقصود از «نجدین» راه سعادت دنیا و راه سعادت آخرت است. دقت نظر در ادله هر یک از این دیدگاه‌ها و بررسی سیاق آیات سوره نشان می‌دهد که چون از یک سو ادله روایی دیدگاه نخست علی‌رغم شهرتْ ضعف سندی دارند و حمل آیه بر این معنا از جهاتی با تکلّف همراه است و از سوی دیگر، دیدگاه دوم با ظاهر الفاظ آیه تناسب و هماهنگی بیشتری دارد بنابراین ترجیح با همین دیدگاه است.