نقد رویکردهای معناشناسی واژه «مسّ» در آیه لَا یَمَسُّهُ اِلَّا الْمُطَهَّرُونَ

در معناشناسی «مسّ» در آیه ?لَا یَمَسُّهُ اِلَّا الْمُطَهَّرُونَ? سه رویکرد میان عالمان امامیه از آغاز تا کنون رایج است: مسّ ظاهری، مسّ باطنی، مسّ فراگیر. در رویکرد نخست واژه «مسّ» به تماس ظاهری معنا شده و حکم فقهی حرمت تماس بدن بدون طهارت با الفاظ قرآن از آیه استنباط شده است. ادله پنج‌گانه این رویکرد عبارت‌اند از: استعمال واژه «مسّ» در برخورد جسمی دو چیز با یکدیگر، رجوع ضمیر در «لا یمسّه» به قرآن، استشهاد معصوم ?، روایت نبوی و مخالفت با وجدان. رویکرد دوم «مسّ» را به درک حقایق قرآنی تبیین کرده است و به ادله‌ای همچون سیاق آیه، فضای نزول آیه، روایات تفسیری، دلالت معنایی مطهّرون بر طهارت معنوی و رجوع ضمیر در «لا یمسّه» به «کتاب مکنون» استدلال شده است. مطابق رویکرد سوم مسّ به معنای مطلق تماس است؛ اعم از تماس ظاهری و معنوی. این رویکرد به اطلاق واژه «مسّ» و «المطهّرون» تمسک جسته است. قایلان به رویکردهای سه‌گانه، نگاه انتقادی به یکدیگر داشته و ضمن اقامه دلیل به نقد و رد ادله رویکرد رقیب پرداخته‌اند. در این مقاله رویکردهای یادشده، بازشناسی و ارزیابی می‌شوند و ضمن نقد ادله، رویکرد منتخب ارایه می‌گردد.