کاربست کفر در قرآن (مطالعۀ موردی: سورۀ بقره)

فهم درست واژگان دینی، افزون بر ضرورت شناخت معنای لغوی و اصطلاحی آن‌ها، نیاز به بررسی کاربردشان در قرآن و روایات دارد. عدم توجه به این نکته، زمینه‌ساز فهم نادرست از آیات و روایات می‌شود. این مقاله که با روش تحلیلی - توصیفی سامان یافته، کاربست واژۀ کفر در قرآن را معطوف به یکی از تعاریف فقهی آن، که عبارت از «عدم اسلام» است، بررسی کرده است. به دلیل بسامد گستردۀ واژۀ کفر در قرآن، واکاوی کاربست آن، به سورۀ بقره اختصاص یافت. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که کاربرد واژۀ کفر و مشتقات آن در سورۀ بقره، نسبت به این تعریف فقهی و کلامی اطلاق ندارد. اهل‌کتاب به‌رغم ادعای ایمان، ازآن‌رو کافر دانسته شده‌اند که در مقابل انبیای خود، دستورات الهی و پیامبر اکرم(ص)، موضعی خصمانه داشتند. مشرکان مکه نیز به علت داشتن برخی صفات خاص و رفتار خصمانه، با وجود اتمام حجت‌های الهی، کافر خوانده شدند. لذا با توجه به سیاق آیات مربوط به کفر، اعم از آنچه مربوط به اهل‌کتاب است و آنچه مربوط به مشرکان و منافقان، و نیز با در نظر گرفتن مصادیق مشخصی که آیات از آن‌ها سخن گفته، روشن می‌شود که واژۀ «کافر» شامل هر فردی به‌صرف غیرمسلمان بودن نمی‌شود.

the application of kufr in the qurʾān (a case study of sūrah al-baqarah)

a precise understanding of religious terminology necessitates not only an awareness of its lexical and terminological meanings but also a thorough examination of its qurʾānic and ḥadīth-based applications. failure to account for this dimension may lead to misinterpretations of scriptural texts. this study, employing a descriptive-analytical methodology, investigates the application of the term kufr (arabic: کفر) in the qurʾān with reference to a specific juridical definition, namely the absence of islam. given the extensive occurrence of kufr in the qurʾān, this research confines its scope to sūrah al-baqarah. the findings indicate that the usage of kufr and its derivatives in sūrah al-baqarah does not correspond unequivocally to its theological and juridical definition. the ahl-al-kitāb (people of the book), despite their claim to faith, are designated as kuffār (arabic: کفار, lit: disbelievers) due to their hostile stance towards their own prophets, divine injunctions, and the prophet muḥammad (pbuh). likewise, the polytheists of mecca are categorized as kuffār not merely due to their non-muslim status but owing to their particular attributes and adversarial conduct, despite the completion of divine proof (arabic: اتمام الحجة, romanized: itmām al-ḥujjah) against them. thus, an analysis of the contextual nuances of verses addressing kufr, whether concerning the ahl-al-kitāb (arabic: اهل الکتاب), polytheists, or hypocrites, along with an examination of specific instances referenced in the qurʾān, demonstrates that the designation kāfir (arabic: کافر) does not universally apply to every non-muslim individual per se.