کاربست رویکرد «ساختار شناختی» در روش‌های آموزشی قرآن در راستای یادگیری معنادار

پژوهش حاضر با توجه به اهمیت و تاثیر تحکیم ساختار شناختی در حوزه فعالیت‌های آموزشی سامان یافته است. طریقی که افراد اطلاعات و دانش را در ذهن خود سازمان می‌دهند، «ساختار شناختی»[1] می‌باشد.[2] یکی از نتیجه‌های مهم در جریان ایجاد و تحکیم ساختار شناختی، معنادار کردن یادگیری، یعنی پیوند زدن دانش جدید با مفاهیمی است که از پیش در ساختار شناختی فرد وجود دارد. هر قدر این ارتباط‌ها بیشتر باشد، ادراک عمیق‌تر می‌گردد. طبق آیه 9 سوره اسراء «انَّ هَذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ اَقْوَمُ...» بر این باوریم که قرآن کریم در راستای رسالت آموزش و هدایت اقوم، روش‌های خود را نیز معرفی می‌کند.از این روی این مقاله در پی آن است که با تامل در قرآن و متون علم آموزش و پرورش با روش توصیفی تحلیلی، ضمن تبیین جایگاه ویژۀ ساختار شناختی و تحکیم آن در فرایند آموزش، روش‌هایی را که قرآن برای این منظور به کار برده است، استخراج نماید. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ایجاد و تحکیم ساختار شناختی در قرآن دارای راهبردهایی است مشتمل بر: بیان مطلب در بستر اتفاقات زمانه، بسترسازی در خلال صحبت با دیگران، بسترسازی در خلال داستان، چندوجهی کردن روی سخن مستقیم با مخاطب، قلاب زدن پیوستۀ کلام به رکن‌های برجسته سخنان قبلی و وارد کردن عنصر عاطفی احساسی، مانند تصویرسازی و آهنگ‌گونه کردن تکرارها، به بدنۀ هرم ساختار شناختی.

The Application of the Approach of “Cognitive Structure” in the Teaching Methods of the Holy Quran in Respect to Meaningful Learning

The relationship between the holy Quran and the biblical tradition is of the topics which the Western scholars are concerned with. Angelika Neuwirth determines this relationship with a linguistic approach in her Quranic studies. With critically debating over the researches which has figured that the holy Quran is an Arabic copy of Bible or being adapted from Christianity she believes that the holy Quran is a holy and independent scripture which from one side it has indicated the peak point of sacred Books and from the other side it has fulfilled his divine purposes. Neuwirth studies the process and howness of the Quran dialogue with its addressees in an oral form and as a drama. She thinks that the Quran is a communicative text and in interaction with the addressees that it could answer to their problems and questions. With applying the analyticdescriptive approach the author firstly reviews the Neuwirth’s theory and also Habermas’s theory of communicative action in this paper and then it has determined the utilization of Habermas’s theory by Neuwirth. The results show that Neuwirth has used Habermas’s theory of communicative action. In his diachrony and surah observing for explaining the unity and independence of the noble Quran Neuwirth has in some cases mixed up with the Christian approach.