نقد و تحلیل دیدگاه‌ها در آیه «لَتَرْکَبُنَّ طَبَقًا عَنْ طَبَقٍ» و فهم آن بر پایه تئوری چندمعنایی

آیه نوزدهم سوره انشقاق که مفسران در تفسیر آن دیدگاه‌های مختلفی را مطرح کرده و گاهی آن را مجمل خوانده‌اند، از چندمعنایی برخوردار است. منظور از چندمعنایی در آیه، نه به مفهوم ابهام معنایی است که بدون قصد گوینده در کلام رخ می‌دهد، بلکه حاکی از قدرت و حکمت خداوند در گزینش واژه‌ها و ترکیب‌هایی است که همزمان بیانگر چند معنا بوده و همه معانی، مقصود او نیز باشد. تحقیق حاضر که با روش انتقادی تحلیلی نگاشته شده، ابتدا دیدگاه مفسران را تبیین نموده و پس از بررسی اجمالی دیدگاه‌ها به بررسی فرضیه چندمعنایی در آیه می‌پردازد. زمینه‌ها و عوامل مٶثر بر رخداد این مسئله در آیه مورد بحث عبارت‌اند از: چندمعنایی تکواژ و واژگان آیه، تعدد قرائات، ساختار نحوی جمله و بافت زبانی سوره یا سیاق کلام. وجوه معانی که می‌توان برای آیه برشمرد، عبارت‌اند از: 1 تبعیت از پیشینیان و رخداد سنن الهی در میان مخاطبان قرآن، 2 تبدیل نسل‌ها، 3 ورود به صحرای محشر، 4 ورود به دوزخ در بین امم پیشین، 5 صعود انسان‌ها به آسمان، 6  معراج حضرت محمد(ص). با توجه به عدم تعارض میان معانی مذکور با یکدیگر، با کلیت متن و معارف مسلم دینی می‌توان همه آن‌ها را به عنوان معانی متعدد آیه و مراد احتمالی خداوند متعال پذیرفت.

The Structure and Results of the Conceptual Metaphor of Heaven in the Holy Quran

The nineteenth verse of Sūrah alInshiqāq, in which the commentators have expressed different views and sometimes called it concise, has several meanings. The meaning of polysemy in the verse is not in the sense of ambiguity of meaning that occurs without the intention of the speaker in the word; Rather, it indicates the power and wisdom of God in choosing words and combinations that express several meanings at the same time and all meanings are also His purpose. The present study, which is written with a criticalanalytical method, first explains the views of the commentators and after a brief review of the views, examines the polysemy hypothesis in the verse. The contexts and factors affecting the occurrence of this issue in the verse under discussion are: polysemy of the morpheme and words of the verse, multiplicity of readings, syntactic structure of the sentence and the linguistic context of the surah or method. The aspects of the meanings that can be enumerated for the verse are: 1 following the predecessors and the occurrence of divine precedents (practice, approved) among the audience of the Qur’an, 2 Generation transformation, 3 Entering the resurrection desert, 4 Entering among the previous Ummah (followers) in hell, 5 Human ascent to heaven, 6 The Ascension of Prophet Muhammad (PBUH). Due to the nonconflict between the mentioned meanings with each other, with the totality of the text and the axiomatic (certain) religious teachings, all of them can be accepted as various meanings of the verse and the possible meaning of God Almighty.