اثر قطع آبیاری در مراحل زایشی و مصرف کودهای زیستی بر کمیت و کیفیت عملکرد و طول دوره پرشدن دانه آفتابگردان (Helianthus Annuus L.)

به منظور بررسی اثر قطع آبیاری و مصرف کودهای زیستی بر طول دوره پرشدن دانه و عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان رقم یوروفلور، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل کاربرد کودهای زیستی در چهار سطح (مایکوریز، ازتوباکتر کروکوکوم استرین 5، کاربرد توام مایکوریز و ازتوباکتر، شاهد یا عدم استفاده از کودهای زیستی)، و سه سطح آبیاری (آبیاری کامل به عنوان شاهد، تنش شدید رطوبتی یا قطع آبیاری در مرحله گل دهی و تنش ملایم رطوبتی یا قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه) بودند. نتایج نشان داد که تعداد دانه پر و پوک در طبق، سرعت پرشدن دانه، وزن هزار دانه، درصد روغن و شاخص کلروفیل، دوره موثر پرشدن دانه و طول دوره پرشدن دانه به طور معنی داری تحت تاثیر سطوح آبیاری و کودهای زیستی قرار گرفتند. بیشترین سرعت پرشدن دانه (1/95 گرم در روز) طول دوره پرشدن دانه (41/18 روز) و دوره موثر پرشدن دانه (35/85 روز) در آبیاری کامل و کاربرد توام میکوریزا و ازتوباکتر به دست آمد. قطع آبیاری در مرحله گل دهی تعداد دانه پر در طبق، وزن هزار دانه، شاخص کلروفیل و محتوای روغن را به ترتیب 26،5/18، 42/48 و 16/88 درصد در مقایسه با آبیاری کامل کاهش داد. درحالی که کاربرد توام مایکوریزا و ازتوباکتر موجب افزایش به ترتیب 15/24، 3/48 ، 30/16 و 9/25 درصدی تعداد دانه پر در طبق، وزن هزار دانه، شاخص کلروفیل و محتوای روغن در مقایسه با شاهد شد. در شرایط تنش شدید رطوبتی، کاربرد توام مایکوریز و ازتوباکتر عملکرد دانه را 13/3 درصد در مقایسه با عدم کاربرد مایکوریز و ازتوباکتر افزایش داد. براساس نتایج به نظر می رسد که تلقیح توام بذر با ازتوباکتر و مایکوریزا می تواند به عنوان یک ابزار مناسب برای افزایش عملکرد آفتابگردان در شرایط تنش رطوبتی باشد.

Effect of Irrigation Withholding in Reproductive Stages and Biofertilizers on Quantity and Quality of Yield and Grain Filling Duration of Sunflower (Helianthus annus L.)

In order to study the effect of irrigation withholding and biofertilizers application on quantitative and qualitative yield and grain filling duration of sunflower (Helianthus annus L.), a factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications in research field of Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Iran in 2015. Treatments were four biofertilizers levels [(no biofertilizer, seed inoculation by Azotobacter chrocoocum strain 5, application of mycorrhiza (Glomus mosseae), Azotobacter chrocoocum + Glomus mosseae) and irrigation in three levels (full irrigation as control; moderate water stress or irrigation withholding at grain filling period; severe water stress or irrigation withholding at flowering stage]. Results showed that number of unfilled and filled grains per head, grain filling rate, 1000 grain weight, oil percentage and chlorophyll index, grain filling duration and effective grain filling duration were significantly affected by irrigation levels and biofertilizers. The highest grain filling rate (1.95 g per day), grain filling duration (21.18 days), and effective grain filling duration (35.85 days) were obtained in full irrigation and application of Azotobacter + mycorrhiza. Irrigation withholding at flowering stage led to 26, 5.18, 42.48 and 16.88% decreases in number of filled grains per head, 1000grain weight and chlorophyll index and oil percentage, respectively, in comparison with full irrigation. Whereas, application of Azotobacter + mycorrhiza led to 15.24, 3.48, 30.16 and 9.25% increases in number of filled grains per head, 1000grain weight, chlorophyll index and oil percentage, respectively, in comparison with control (no biofertilizers). Under severe water stress, application of biofertilizer (Azotobacter + Glomus) led to 13.3% increase in grain yield in comparison with lack of biofertilizers. Based on the results, it seems that application of biofertilizers is suitable for increasing sunflower yield under water stress condition.