تحلیل ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد بذر در گونه‌های اهلی و وحشی اسپرس و ارتباط آنها با عملکرد علوفه

مطالعات در زمینه تنوع ژنتیکی خصوصیات بذری در گونه های اهلی و وحشی و ارتباط آنها با عملکرد علوفه در اسپرس اندک است. به منظور بررسی تنوع و تشریح روابط بین عملکرد و اجزاء عملکرد بذر، 93 ژنوتیپ از 23 گونه شامل 21 گونه وحشی به همراه گونه زراعی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد، ژنوتیپ ها از نظر صفات اندازه گیری شده تفاوت معنی داری داشتند، که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ های مورد مطالعه است. در بین صفات بیشترین تنوع در ژنوتیپ های اهلی مربوط به باروری خوشه و در ژنوتیپ های وحشی مربوط به طول خوشه بود. نتایج حاصل از ضرایب همبستگی مشخص کرد عملکرد بذر همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد ساقه در بوته و تعداد دانه در خوشه و همبستگی منفی و معنی داری با طول خوشه و روز تا 50 درصد گل دهی دارد. عملکرد بذر با عملکرد علوفه در گونه های وحشی دارای همبستگی مثبت و متوسط و در گونه های اهلی فاقد همبستگی بود. تجزیه خوشه ای ژنوتیپ ها را در سه گروه طبقه بندی کرد که گونه های اهلی و وحشی از یکدیگر تفکیک شدند. براساس تجزیه به مولفه های اصلی مولفه اول بر عملکرد بذر و مولفه دوم بر اجزاء عملکرد علوفه تاکید داشت که می تواند برای گزینش ژنوتیپ های مناسب از نظر هر دو ویژگی مورد استفاده قرار کرد.