بررسی اثر تنش خشکی بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک هیبریدهای متحمل به خشکی ذرت (zea mays l.)

به منظور مطالعه اثر تنش خشکی بر رشد هیبریدهای جدید ذرت، این تحقیق در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول به اجرا درآمد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی در 4 سطح: آبیاری پس از 75 (5plusmn ) میلی متر تبخیر از تشتک تبخیرکلاس a(تیمار بدون تنش یا شاهد)، آبیاری پس از 95 (5plusmn ) میلی متر تبخیر (تنش ملایم)، آبیاری پس از 115 (5plusmn ) میلی متر تبخیر(تنش متوسط) و آبیاری پس از 135 (5plusmn ) میلی متر تبخیر(تنش شدید) و عامل فرعی هیبریدهای ذرت شامل: هیبرید دیررس 704 (شاهد)، دیررس کارون و متوسط رس مبین بود. براساس نتایج تیمارهای شاهد بدون تنش و تنش ملایم به ترتیب با 6.57، 56.59 تن در هکتار بیشترین و تنش متوسط و شدید به ترتیب با 5.66 و 4.28 تن در هکتار کمترین عملکرد دانه را داشتند. هیبریدهای کارون و 704 به ترتیب با 6.37 و 5.16 تن در هکتار بیشترین و کمترین عمکرد دانه را داشتند. هیبریدهای کارون و مبین با بروز تنش خشکی از توانایی تولید محصول بیشتری نسبت به هیبرید 704 برخوردار بودند. خشکی موجب افزایش عمق نفوذ ریشه شد، به طوری که هیبرید مبین با 26.6سانتی متر بیشترین عمق نفوذ ریشه را داشت. درشرایط تنش خشکی هیبرید کارون 5 روز نسبت به شاهد زودرس تر شد. با افزایش خشکی از میزان تولید ماده خشک به میزان 56.2 درصد نسبت به شاهد کاسته شد، که بیانگر اهمیت آب در تولید ماده خشک است. هم چنین تنش خشکی متوسط و شدید به ترتیب به میزان 4.8 و 9.7 درصد نسبت به شاهد وزن خشک ریشه را کاهش دادند. هیبرید کارون با 48 درصد، بیشترین شاخص برداشت را داشت. تنش شدید خشکی موجب افزایش میزان پروتئین شد و هیبرید مبین با 9.34 درصد بیشترین میزان پروتئین را داشت. با توجه به نتایج هیبرید جدید کارون ضمن زودرسی 5 روزه نسبت به شاهد، از شاخص برداشت بهتر و عملکرد دانه بیشتر برخوردار است. بنابراین یکی از بهترین راه کارهای بالابردن عملکرد ذرت در استان خوزستان تولید هیبریدهای جدید و سازگار در داخل استان است.

Effect of Drought Stress on Physiological Traits of Maize (Zea mays L.) Hybrids

In order to study the effect of drought stress on growth of new hybrids of maize an experiment was carried out at Safi Abad Agricultural Research Center, Dezful, Iran. The experiment was arranged as a split plot in a randomized complete block design with three replications. Treatments consisted of four levels of drought stress (irrigation after 75(plusmn 5) (Control), 95(plusmn 5) (mild stress), 115(plusmn 5) (moderate stress) and 135(plusmn 5) mm (severe stress) evaporation from a ClassA pan as main plots and three hybrids of corn (SC704 latematuring hybrid as local check, Karoon latematuring hybrid and Mobin mediummaturing hybrid) as subplots. Based on the results, the highest grain yields of 6570 and 6590 kg/ha were obtained under control and mild drought stress conditions, respectively, while the lowest grain yields of 5660 and 4280 kg/ha were obtained under moderate and severe drought stress conditions, respectively. Karoon and SC704 had the highest and the lowest grain yield of 6370 kg/ha and 5160 kg/ha, respectively. Karoon and Mobin hybrids had a greater ability to maintain their yield under drought stress conditions, compared to SC704. Drought led to increase in root depth and Mobin hybrid had the maximum root penetration of 26.6 cm. Drought stress also led to early maturity in the maize hybrids and plants of Karoon hybrid grown under drought were matured 5 days earlier than the nonstressed plants. Increasing the severity of drought led to decrease in dry matter yield by about 56.2 percent compared to control, indicating the key role of water availability in dry matter production. Moderate and severe drought stresses decreased the root dry weight by 4.8 and 9.7 percent, respectively, compared to control. Karoon hybrid had the highest harvest index of nearly 48 percent. Severe drought stress increased the protein content and Mobin hybrid had the highest protein content of 9.34 percent. According to the results, Karoon hybrid was matured 5 days earlier and had greater harvest index and grain yield compared to the control.