ارزیابی عملکرد دانه لاین های امیدبخش گندم نان و شناسایی صفات اگرومورفولوژیک مرتبط با عملکرد تحت شرایط تنش رطوبتی آخر فصل

به منظور ارزیابی عملکرد دانه 20 لاین امیدبخش گندم نان با استفاده از روش های آماری چند متغیره، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی فقط تحت شرایط تنش رطوبتی آخر فصل در سال زراعی 91 - 1390 انجام شد. نتایج تجزیه به عامل ها نشان داد که سه عامل اول در مجموع، 66 درصد از تغییرات داده ها را توجیه کردند. براساس این نتایج، صفات ارتفاع بوته، طول پدانکل، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، زیست توده، وزن پدانکل و وزن ساقه، به عنوان موثرترین صفات در افزایش عملکرد دانه بودند. هم چنین به ترتیب لاین های 17، 14 و 15 به عنوان مطلوب ترین لاین ها با عملکرد نسبی مناسب در شرایط تنش رطوبتی شناسایی شدند. تجزیه خوشه ای به روش ward، لاین های مورد بررسی را در چهار گروه مجزا قرار داد، به طوری که خوشه اول بیشتر شامل لاین های با عملکرد نسبی بالا بود. تجزیه تابع تشخیص نیز، گروه بندی تجزیه خوشه ای را تایید کرد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نیز بیانگر این بود که مهم ترین صفات تاثیرگذار بر عملکرد دانه به ترتیب شامل؛ روز تا 50 درصد رسیدگی فیزیولوژیک (با رابطه منفی و اثر معکوس)، ارتفاع بوته، سطح کل برگ، شاخص برداشت و عملکرد زیست توده بودند که در مجموع 86 درصد از کل تغییرات عملکرد را توجیه نمودند. براساس نتایج تجزیه علیت، صفات شاخص برداشت و زیست توده بیشترین تاثیر مثبت مستقیم و صفت روز تا 50 درصد رسیدگی فیزیولوژیک بیشترین تاثیر منفی غیر مستقیم را (از طریق کاهش شاخص برداشت) بر عملکرد دانه داشتند. بنابراین می توان از این صفات، در انتخاب مستقیم یا غیر مستقیم ارقام پرمحصول گندم در شرایط تنش رطوبتی آخر فصل استفاده کرد. لاین شماره 17 با طول دوره فنولوژیک کمتر و عملکرد نسبی بیشتر، به عنوان مطلوب ترین لاین تحت شرایط این آزمایش شناسایی شد.

Evaluation of Grain Yield of Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Promising Lines and Detection of Yield Related Agro-Morphological Traits under Terminal Moisture Stress

In order to evaluate the productivity of 20 bread wheat promising lines using multivariate statistical methods, an experiment was conducted based on a randomize complete block design under terminal moisture stress, in 20112012. Factor analysis showed that the three first factors explained 66% of total variance. Plant height, peduncle length, 1000 kernel weight, harvest index, biological yield, peduncle weight and shoot weight were detected as the most effective traits on the grain yield. In addition, the bread wheat lines number 17, 14 and 15 outperformed the other lines under the terminal moisture stress condition. Cluster analysis using Ward method grouped the lines in four clusters, i. e. the first cluster consisting the best lines with the highest grain yields. Discrimination function analysis confirmed the clustering results. The results of stepwise regression analysis indicated that the days to 50 percent physiological maturity, plant height, total leaf area, harvest index and biological yield were the most effective traits on grain yield under the conditions of present experiment (i.e. they explained 86 percent of the yield variance). Results of path analysis showed that the harvest index and biomass yield left the maximum direct positive effects on the grain yield. The latter traits can, therefore, be hired for indirect selection of drought tolerant bread wheat lines under terminal moisture stress condition. The line 17 with a greater earliness and the maximum relative grain yield was recognized as the most suitable line under the conditions of the present experiment