اثر مصـرف مقادیر مختلف نیتـروژن بر فتوسنتز جـاری و انتقال مجدد ماده خشک دو رقم کلزا (brassica napus l.)

به منظور بررسی اثر مقادیر متفاوت کود نیتروژن بر انتقال مجدد ماده خشک دو رقم کلزا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های 91 - 1389 در رشت اجرا گردید. در این آزمایش دو رقم کلزا (ساریگل و هایولا 308) و کود نیتروژن خالص (از منبع اوره) شامل صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار به صورت در زمان کاشت، در زمان ساقه رفتن و قبل از گل دهی منظور شدند. نتایج نشان داد که سال دوم آزمایش بیشترین میزان انتقال مجدد ماده خشک (400 گرم در مترمربع)، میزان فتوسنتز جاری (1750 گرم در مترمربع) و عملکرد دانه و روغن (به ترتیب 2149/8 و 927/2 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود. بین مقادیر نیتروژن، مقدار 200 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بالاترین میزان فتوسنتز جاری، انتقال مجدد ماده خشک، عملکرد دانه و روغن را داشت. مقایسه میانگین اثر متقابل نشان داد که رقم هایولا 308 با مصرف 150 و 200 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد روغن (به ترتیب 1518 و 1333 کیلوگرم در هکتار) و انتقال مجدد ماده خشک (به ترتیب 531/5 و 492/4 گرم در مترمربع) را داشت. براساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که رقم هایولا 308 با مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دلیل توسعه سطوح فتوسنتزی می تواند باعث افزایش میزان فتوسنتز جاری، انتقال مجدد ماده خشک و عملکرد روغن کلزا گردد.

Effect of Different Nitrogen Levels on Current Rate of Photosynthesis and Dry Matter Remobilization inTwo Cultivars of Rapeseed (Brassica napus L.)

To study the effect of different amounts of nitrogen fertilizer on dry matter remobilization in two cultivars of rapeseed a factorial experiment was conducted in complete randomized block design with three replications in the 20102012 years in Rasht, Iran. The experimental factors were two cultivars of rapeseed (Sarigol and Hayola308) and nitrogen fertilizer rate (from urea source) at five levels of 0, 50, 100, 150 and 200 kg ha1 of N as 1/3 at planting 1/3 at stem elongation 1/3 before flowering. The results indicated that in the second year a higher dry matter remobilization (400 g m2), current photosynthesis (1750 g m2) and grain and oil yield (2149.8 and 927.2 kg ha1 respectively) was achieved. Between nitrogen rates, application of 200 kg N ha1 led to the highest current photosynthesis, dry matter remobilization, grain and oil yield. Hayola308 cultivar with 150 and 200 kg ha1 of N indicated the highest oil yield (1518 and 1333 kg ha1, respectively) and dry matter remobilization (531.5 and 492.4 g m2 respectively). According to the results of the present experiment, it seems that cultivar Hayola308 with application of 150 kg N ha1 can increase the current rate of photosynthesis, dry matter remobilization and oil yield of rapeseed, due to increase in the photosynthetic surfaces.