بررسی تحمل شوری در یک جمعیت تلاقی برگشتی پیشرفته برنج براساس غلظـت برخی مواد معـدنی در مرحله گیاهچه

هدف از این پژوهش، بررسی اثر تنش شوری بر جذب یون های سدیم، پتاسیم، کلسیم و نسبت این یون ها و وراثت پذیری آنها در مرحله گیاهچه ای در یک جمعیت تلاقی برگشتی پیشرفته (bc2f6) برنج حاصل از تلاقی رقم هاشمی و لاین ir6741811032222 (ir22) بود. نتایج تجزیه واریانس حاکی از تفاوت بسیار معنی دار بین ژنوتیپ ها، سطوح تنش و هم چنین برهمکنش تنش و ژنوتیپ بود که بیانگر تنوع ژنتیکی در جمعیت، تاثیر شوری بر صفات و واکنش متفاوت لاین ها در قبال شوری می باشد. در جمعیت مورد بررسی شوری باعث کاهش جذب یون k، افزایش جذب na و افزایش غلظت یون ca، نسبت های na/ca و na/k در اندام هوایی شد. میانگین صفات جمعیت تلاقی برگشتی در تمام صفات در هر دو محیط تنش و بدون تنش شوری، حد واسط میانگین والدین و در اغلب موارد نزدیک به میزان والد تکرار شونده (رقم هاشمی) بود که نشان دهنده تاثیر گذاری بیشتر ژن های رقم هاشمی در بروز صفات در این جمعیت می باشد. هم چنین وجود تفکیک متجاوز برای کلیه صفات در جمعیت مورد مطالعه مشاهده گردید. همبستگی ژنتیکی بین صفات در مقایسه با همبستگی فنوتیپی دارای روندی مشابه، اما با ضرایب بزرگتر بود. قوی ترین همبستگی در شرایط بدون تنش و تنش شوری به ترتیب مربوط به درصد na با na/k (**0/89 = rg) و درصد ca با na/ca (-0/88** = rg) بود. میزان وراثت پذیری بالای صفات فوق در این جمعیت، امکان انتخاب برای تحمل به شوری بر مبنای این صفات را فراهم می نماید. بر مبنای این نتایج می توان لاین هایی از جمعیت هم چون لاین شماره 139 را به عنوان متحمل به شوری در این مرحله رشدی نامزد نمود.

Study of Salinity Tolerance in an Advanced Back Cross Rice Population Based on Some Inorganic Ions at Seedling Stage

The objective of the present research was to investigate the effect of salinity stress on sodium, potassium and calcium concentrations, and Na+/K+ and Na+/Ca2+ ratios at seedling stage in an advanced back cross (BC2F6) rice population. The population was derived from crossing between Hashemi, an Iranian cultivar, and IR6741811032222 (IR22) from IRRI. The ANOVA indicated that the effects of genotypes, salinity stress and interaction between stress and genotype were significant for all the traits, which is suggestive of high level of genetic variation, salinity effect on traits and different response of the genotypes to salinity levels. The salinity stress markedly decreased the K+ concentration in the shoot. However the shoot Na+ and Ca2+ concentration and Na+/K+ and Na+/Ca2+ ratios were significantly increased in saline environment. The population characteristics mean value were found to be between of parents values and it often shifted to recurrent parent (Hashemi) value in both stress and non stress conditions. It shows that Hashemi variety genersquo s leave more influences on the expression of the traits in the population. Transgressive segregation was observed for all the studied traits in the population lines. Genetic and phenotypic correlations among the studied traits showed the same trend. The highest correlation coefficients were related to Na+ concentration and Na+/K+ (rg= 0.89**) in non stress condition. The high heritability levels of the traits provide selection possibility for salinity tolerance in the population based on these traits. According to the present findings, it is possible to candidate some lines (such as line number 139) as salt tolerant at the seedling stage.