ارزیابی اثر کاربرد نیتروژن و روش‌های کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد بزرک و شبدر برسیم در سامانه کشت مخلوط

به‌منظور ارزیابی سطوح مختلف کود نیتروژن و روش­های کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد بزرک و شبدر برسیم در کشت مخلوط، آزمایشی در سال زراعی 1392 - 1391 به‌صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل سه سطح کود نیتروژن (صفر، 30 و 60 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و روش­های مختلف کاشت دو گیاه بزرک و شبدر برسیم در 4 سطح (کشت خالص بزرک، کشت خالص شبدر، کشت مخلوط درهم با نسبت 50%:50%، کشت مخلوط ردیفی با نسبت 50%:50%) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که سطوح مختلف کود نیتروژن بر تعداد ساقه اصلی، وزن هزار دانه و شاخص برداشت هیچ‌یک از گیاهان تاثیر معنی­داری نداشت، ولی تعداد ساقه فرعی، تعداد کپسول در بوته (بزرک)، تعداد گل­آذین در بوته (شبدر برسیم)، تعداد دانه در کپسول (بزرک)، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه تحت تاثیر تیمار کود نیتروژن قرار گرفت. در بین روش های کشت، کشت خالص بزرک و شبدر برسیم به‌ترتیب با 1604 و 830 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. تفاوت معنی داری در نسبت برابری زمین بین تیمارهای مورد مطالعه وجود نداشت ولی بیشترین نسبت برابری زمین را تیمار کودی 30 کیلوگرم نیتروژن خالص (1/35) و کشت مخلوط ردیفی (1/32) داشتند. با توجه به نتایج به‌دست آمده از این پژوهش، استفاده از شبدر برسیم به‌عنوان گیاه تثبیت کننده نیتروژن همراه با بزرک و با مصرف 30 کیلوگرم کود نیتروژن خالص در هکتار برای حصول عملکرد مطلوب احتمالاً می تواند مفید باشد.

An Assessment of the Effect of Nitrogen Application and Planting Methods on Yield and Yield Components ofLinseed and Berseem Clover Intercropping System

In order to assess the effect of nitrogen application and planting methods on linseed and berseem clover yield and yield components in an intercropping system an experiment was conducted as a split plot based on randomized complete block design with three replications at the Research Farm of College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran in 2013. Experimental factors included three levels of nitrogen (zero, 30 and 60 kg ha1) as main plots and linseed and berseem clover planting methods in 4 levels (pure culture of linseed, berseem clover monoculture, mixed cropping) (50%:50%), intercropping row) 50%:50%)) as subplots. Results showed that different levels of nitrogen had no effect on the main stem, seed weight and harvest index of both plants, but the number of lateral branches, number of capsules per plant (linseed), inflorescences number per plant (berseem clover), number of seeds per capsules (linseed), biological yield and grain yield were affected by nitrogen fertilizer. Among the methods of planting, pure cultures of linseed and berseem clover with 1604 and 830 kg ha1 had the highest yield, respectively. Significant difference between treatments was found in the land equivalent ratio, but the highest land equivalent ratio, was archived at 30 kg nitrogen fertilizer application (1.35) and row intercropping treatment (1.32), respectively. According to the results of this research, the use of berseem clover as a nitrogenfixing plant, intercropped with linseed under 30 kg of nitrogen application per hectare could, probably, be useful for achieving an appropriate grain yield.