بررسی عملکرد، اجزاء عملکرد، ضرایب همبستگی و تجزیه علیت ارقام پنبـه در شرایط تنش خشکی

تعیین نحوه و میزان تاثیرگذاری عوامل موثر بر عملکرد ارقام پنبه نقش به سزایی در ارزیابی عملکرد در شرایط تنش خشکی دارد. لذا این پژوهش به منظور تعیین عملکرد، اجزاء عملکرد، ضرایب همبستگی و اثرات مستقیم و غیر مستقیم اجزاء موثر بر عملکرد بر روی چهار رقم حساس و متحمل به خشکی پنبه انجام گرفت. ارقام پنبه به عنوان کرت های فرعی در سه سطح آب مصرفی به عنوان کرت های اصلی (آبیاری به میزان (i33%) 33%، (i66%) 66% و (i100%) 100% نیاز آبی) به صورت کرت های خرد شده، در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی کاشمر در سال 1390 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تمامی اجزاء عملکرد پنبه (به جزء وزن غوزه) به طور معنی داری تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفتند. نتایج همچنین نشان داد ابقاء تعداد بالاتر غوزه در بوته عامل اصلی اختلاف ارقام در رابطه با عملکرد وش می باشد. در شرایط تنش همبستگی بالا و معنی دار بین عملکرد وش با تعداد غوزه در بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مشاهده شد. درصورتی که در شرایط آبیاری کامل این همبستگی تنها بین دو صفت ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک دیده شد. نتایج تجزیه علیت با استفاده از ضرایب همبستگی ساده نشان داد که مهم ترین جزء موثر بر عملکرد در شرایط تنش خشکی و آبیاری کامل عملکرد بیولوژیک می باشد و اجزاء دیگری چون تعداد و وزن غوزه، درصد زود رسی و شاخص برداشت با تاثیر غیر مستقیم بر این جزء سبب افزایش عملکرد وش می شوند.

Yield, Yield Components, Correlation Coefficients and Path Analysis of Cotton Cultivars under Drought Stress

Determining environment ndash associated alterations in grain yield is important in yield assessment under drought stress. Therefore this study was carried out to determine the correlation coefficients and direct and indirect effects of effective components on yield in four drought tolerant and susceptible cotton cultivars. Cotton cultivars were considered as sub plots and 3 levels of irrigation regime [33% (I33%), 66% (I66%) and 100% (I100% of water requirement)], designated as main plots in a split plot based on complete block design with three replications at Agricultural Research Station of Kashmar, Razavi Khorasan of Iran in 2011. The results showed that all yield components, except boll weight, were negatively and significantly affected by drought stress. The results also showed that retention of greater boll numbers per plant was the main component of cultivars difference in terms of cotton seed yield. High and significant correlations were observed between yield and boll number per plant, biological yield and harvest index under drought stress. While there was only significant correlations between seed yield with plant height and biological yield under nonstress condition. Path analysis showed that the most important component of cotton seed yield is biological yield under both drought stress and nonstress conditions and other components such as: boll number and weight, earliness percent and harvest index caused an increase in cotton seed yield by indirect effect on this component.