اثر محلول‌پاشی نیتروژن، روی و منگنز بر عملکرد، اجزای عملکرد و کیفیت دانه نخود در دو فصل کاشت

به‌منظور بررسی اثر محلول پاشی نیتروژن، روی و منگنز بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود، دو آزمایش به‌صورت کاشت پائیزه و بهاره در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 89 - 1388 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تیمار شامل محلول‌پاشی سولفات روی، سولفات منگنز، مخلوط سولفات روی و سولفات منگنز، نیتروژن و آب مقطر (شاهد) در سه تکرار انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده‌ها اثر فصل کاشت بر ارتفاع بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود. تمام صفات مورد بررسی، به‌جز ارتفاع بوته، در کشت بهاره نسبت به پائیزه افزایش یافتند. این افزایش برای عملکرد دانه بیش از 12 درصد بود. اثر محلول پاشی بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، غلظت روی و درصد پروتئین نیز معنی دار گردید. با محلول پاشی نیتروژن میزان عملکرد دانه، به‌دلیل افزایش تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه، نسبت به شاهد 6/2 درصد افزایش یافت. اثر متقابل محلول پاشی در فصل کشت بر ارتفاع بوته و تعداد غلاف در بوته معنی دار شد. محلول پاشی نیتروژن نسبت به تیمارهای دیگر باعث افزایش معنی دار اجزای عملکرد، عملکرد دانه و درصد پروتئین دانه گردید. محلول پاشی با سولفات روی نیز اگرچه میزان روی موجود در دانه نخود را به‌طور معنی داری افزایش داد؛ اما اثر معنی‌داری بر عملکرد دانه نداشت. بنابراین، انجام محلول پاشی نیتروژن برای بهبود پروتئین و عملکرد دانه نخود در شرایط مشابه این آزمایش پیشنهاد می گردد.

Effects of Foliar Application of Nitrogen, Zinc and Manganese on Yield, Yield Components and Grain Quality of Chickpea in Two Growing Seasons

To study the effects of foliar application of zinc, manganese and nitrogen on yield, yield components and grain quality of chickpea (Cicer arientinum L.) two experiments, one in autumn and the other in spring were conducted at Research Farm, Shahrekord University in 20092010 growing season each as a randomized complete block design with three replications. The treatments were foliar application of zinc sulfate, manganese sulfate zinc sulfate and manganese sulfate mixture, nitrogen and distilled water (as control). The results showed that planting season had a significant effect on plant height, 100seed weight and seed yield. All measured traits, except plant height, increased in winter compared to spring growing season. This increase was more than 12% for grain yield. Foliar application of nutrients significantly affected seed yield and seed yield components. Foliar application of nitrogen, presumably, through significant increase in number of pods per plant, number of seeds per plant and 100seed weight, increased the grain yield by 6.2% compared to control. Foliar application × planting season interactions were significant for plant height and number of pods per plant. Foliar application of nitrogen caused a significant increase in grain yield and protein content. Foliar application of zinc sulphate significantly increased Zn content of grains however it did not affect seed yield. In conclusion, foliar application of nitrogen could be suggested for increasing protein and grain yield in chickpea under similar conditions to that of the present study.