مطالعه روابط بین صفات زراعی و اجزای عملکرد در برخی از لاین‌های اصلاحی گلرنگ

به‌منظور بررسی صفات زراعی و روابط بین عملکرد دانه و اجزای آن در برخی از لاین‌های اصلاحی گلرنگ (.carthamus tinctorius l)، این آزمایش در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در شرودان فلاورجان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد و در آن 20 ژنوتیپ گلرنگ مورد ارزیابی قرار گرفت. صفات مورد بررسی در این پژوهش شامل تعداد روز تا سبز شدن، تعداد روز تا شروع گل‌دهی، 50% گل‌دهی و رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد انشعاب اصلی در بوته، درصد آلودگی غوزه‌ها به مگس گلرنگ، عملکرد دانه در واحد سطح، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، وزن هزاردانه، قطر غوزه، وزن دانه در غوزه و درصد روغن دانه بوده‌اند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از نظر تمام صفات مورد بررسی به جز تعداد روز تا سبز شدن دارای تفاوت معنی‌داری بودند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که صفات تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه و قطر غوزه به‌عنوان اجزای مهم عملکرد دانه، همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی مثبت و بسیار بالایی با عملکرد دانه داشتند و وزن دانه همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی منفی و معنی‌داری با عملکرد دانه نشان داد. نتایج حاصل از رگرسیون مرحله‌ای برای عملکرد دانه در واحد سطح نیز نشان داد که تعداد غوزه در بوته به تنهایی 66% درصد و به همراه قطر غوزه 74% از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که تعداد غوزه در بوته اثر مستقیم مثبت و قابل توجهی بر عملکرد دانه داشت و اثرات غیرمستقیم آن از طریق بقیه صفات نسبتاً ناچیز بود. هم‌چنین صفت تعداد دانه در غوزه نیز اثر مستقیم مثبت و بالایی بر عملکرد دانه نشان داد و اثر غیر مستقیم آن از طریق تعداد غوزه در بوته نیز قابل توجه بود، درحالی‌که اثر غیر مستقیم زیادی از طریق وزن 1000 دانه نداشت.

Study of the Relationships among Agronomic Traits and Yield Components in Some Breeding Lines of Safflower (Carthamus tinctorius L.)

In order to study the relationships among agronomic traits and yield components in some breeding lines of safflower (Carthamus tinctorius L), this experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications in 2009, at the Research Farm of Isfahan University of Technology located in Falavarjan, Isfahan, Iran. Twenty genotypes of safflower were planted in this experiment and days to emergence, days to the commencing of flowering, 50% flowering and maturity, plant height, brancheslant, percentage of infected capitulum to safflower fly, seed yield, capitulalant, seeds/capitulum, 1000 seed weight, capitulum diameter, seed weight/capitulum and seed oil content were evaluated. The results of analysis of variance showed that there were significant differences among the genotypes for all of the studied traits, except for days to emergence. Genetic and phenotypic correlation coefficients showed that capitulalant, seeds/capitulum and capitulum diameter were the most important seed yield components and they had the highest positive correlations with seed yield. However, seed weight showed negative genetic and phenotypic correlations with seed yield. Based on the regression analysis, capitulalant along with capitulum diameter accounted for 66% and 74% of the seed yield variation, respectively. Path analysis showed that capitulalant had the most positive direct effect on seed yield with no significant indirect effect through the other traits. Also, seeds/capitulum had a high direct and positive effect and considerable indirect effect via number of capitulalant on seed yield.