بهبود رشد و عملکرد میوه هندوانه با استفاده از قارچ مایکوریزا و سالیسیلیک اسید در رژیم‌های مختلف آبیاری

در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب اصلی‌ترین محدودیت در تولید محصولات کشاورزی است. هدف از انجام این مطالعه بررسی اثر قارچ مایکوریزا و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و کیفیت هندوانه تحت تنش خشکی بود. برای این منظور آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و به صورت تجزیه مرکب طی دو سال انجام شد. تیمار آبیاری در سه سطح100%، 80% و 60%  نیاز آبی به عنوان عامل اصلی در کرت‌های اصلی قرار گرفتند. تیمار قارچ مایکوریزا در دو سطح بدون کاربرد و مخلوط با خاک زراعی (مقدار 20 گرم در هر مترمربع) به همراه تیمار سالیسیلیک اسید به شکل محلول‌پاشی در سه سطح (صفر، 50 و 100 میلی گرم بر لیتر) به صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. بیشترین مقدار پرولین و آنزیم‌های پراکسیداز و کاتالاز در تیمار آبیاری 60% ثبت شد. در بررسی اثرات متقابل تیمار آبیاری و سالیسیلیک اسید مشخص شد، با افزایش تنش خشکی میزان نشت یونی به طور معنی‌داری افزایش یافت، ولی صرف نظر از تیمار آبیاری با کاربرد سالیسیلیک اسید مقدار نشت یونی کاهش یافت. کمترین میزان نشت یونی در تیمار 100 میلی گرم بر لیتر سالیسیلیک اسید در هر سه تیمار آبیاری ثبت شد، با استفاده از قارچ مایکوریزا میزان نشت یونی به طور معنی‌داری کاهش یافت. بیشترین و کمترین مقدار مواد جامد محلول کل به ترتیب در تیمار آبیاری 80% و 100% ثبت شد. بیشترین مقدار مواد جامد محلول با کاربرد قارچ مایکوریزا به دست آمد که نسبت به عدم کاربرد آن 8/88 % فزایش نشان داد. تیمارهای 50 و 100 میلی گرم بر لیتر سالیسلیک اسید به ترتیب به طور معنی‌داری باعث افزایش 6/70% و 11/2%  مواد جامد محلول کل نسبت به شاهد شد. کمترین مقدار عملکرد در ترکیب تیمار آبیاری 60% و عدم کاربرد قارچ مایکوریزا به دست آمد که نسبت به شاهد 51/56% کاهش نشان داد. بر اساس نتایج مشخص شد که صرف نظر از تیمار آبیاری، کاربرد قارچ مایکوریزا موجب افزایش معنی‌داری عملکرد نسبت به عدم کاربرد آن شد، به طوری که بیشترین میزان عملکرد در ترکیب تیمار آبیاری 100% و کاربرد قارچ مایکوریزا به دست آمد که نسبت به شاهد فاقد مایکوریزا، 2/09% درصد افزایش نشان داد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که در شرایط کمبود آب با استفاده از قارچ مایکوریزا به عنوان کود زیستی و سالیسیلیک اسید به عنوان یک تنظیم کننده رشد گیاهی می‌توان اثرات مخرب تنش خشکی را کاهش داد و به عنوان یک راهکار در مناطق تولید هندوانه به منظور افزایش عملکرد و کیفیت هندوانه توصیه نمود.

improving growth and fruit yield of watermelon using mycorrhizal fungi and salicylic acid under different irrigation regimes

 water scarcity is the main natural limitation for agricultural production in arid and semi-arid regions. the aim of this study was to investigate the effect of mycorrhizal fungi and salicylic acid on yield and quality of watermelon under water stress. for this purpose, a split factorial experiment was conducted with three replications based on a randomized complete block design in two years. irrigation treatment at three levels of receiving 100%, 80% and 60% of water requirement were placed as the main factor in the main plots. mycorrhizal fungus in two levels (including no inoculation and soil inoculation by 20 g m-2) along with spraying of salicylic acid in three levels (including 0, 50 and 100 mg l-1) were designated to the subplots. the highest amounts of proline concentration, peroxidase and catalase enzymes activities were recorded in 60% irrigation treatment. electrolyte leakage decreased by salicylic acid application, though in each irrigation treatment the lowest electrolyte leakage was recorded in 100 mg l-1 treatment of salicylic acid. electrolyte leakage was significantly reduced by mycorrhizal fungi application. the highest (9.12%) and the lowest (8.08%) level of total soluble solids were recorded respectively in 80% and 100% irrigation treatments. the highest amount of tss (9.07%) was obtained with mycorrhizal fungi. tss was significantly increased by 6.70% and 11.20% with 50 and 100 mg l-1 salicylic acid treatments, respectively, compared to the control. the lowest fruit yield (34.76 t ha-1) was obtained when the plants were exposed to 60% irrigation treatment and no mycorrhizal fungus inoculation conditions. fruit yield increased significantly in the presence of mycorrhizal fungi inoculation across all irrigation treatment levels, with the highest fruit yield (68.82 t ha-1) being obtained when plants were grown under 100% irrigation treatment and mycorrhizal fungi inoculation conditions. it may be concluded that using mycorrhizal fungus as a biofertilizer and salicylic acid as a plant growth regulator can reduce the harmful effects of drought stress and, hence, it can be recommended to increase the fruit yield and quality of watermelon at least in arid-semiarid conditions.