اثر سیستم‌های خاک‌ورزی، عناصر روی، آهن وگوگرد بر عملکرد گلرنگ (.carthamus tinctorius l)

در سال زراعی 1400 1399 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی آزمایشی به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی عناصر ضروری آهن، روی و مصرف خاکی کود گوگرد با سه سیستم خاک‌ورزی بر صفات کمی و کیفی گلرنگ انجام شد. آزمایش به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سه شیوه خاک‌ورزی شامل (بدون خاک‌ورزی، کم خاک‌ورزی و خاک‌ورزی مرسوم) که به عنوان کرت‌های اصلی در نظر گرفته شدند و تیمارهای کودی شامل 1 شاهد 2 عنصر روی 3 عنصر آهن 4 عنصر گوگرد 5 روی + آهن 6 روی + گوگرد 7 آهن + گوگرد 8 آهن + گوگرد + روی در کرت‌های فرعی منظور شدند. صفات مورد بررسی کمی از قبیل عملکرد دانه، عملکرد گل، وزن دانه در طبق، تعداد طبق و همچنین صفات کیفی درصد پروتئین، روغن دانه و اسیدهای اشباع و غیر اشباع اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که بین تیمارهای کودی از نظر عملکرد دانه، عملکرد گل، وزن دانه در طبق، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، درصد پروتئین و روغن دانه تفاوت معنی‌دار وجود داشت. در تیمار روش‌های خاک‌ورزی وزن هزار دانه و اسید چرب لینولئیک تفاوت معنی‌دار نشان دادند. در اثرات متقابل روش‌های خاک‌ورزی و تیمارهای کودی دو صفت تعداد طبق در بوته و اسید لینولنیک تحت تاثیر قرار گرفتند و این دو صفت تفاوت معنی‌دار داشتند. تیمار کودی (آهن + گوگرد + روی) بیشترین عملکرد دانه با میانگین1390 کیلوگرم در هکتار، عملکرد گل با میانگین 183 کیلوگرم در هکتار، وزن هزار دانه با میانگین 45/8گرم، وزن دانه در طبق با میانگین 1/27 گرم، تعداد طبق با میانگین7/91 عدد در بوته، درصد پروتئین با میانگین 21/2 درصد و درصد روغن دانه با میانگین 26/5 درصد را به خود اختصاص داد. نتایج این تحقیق نشان داد محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی از طریق افزایش اجزای عملکرد به ویژه وزن هزار دانه، تعداد طبق در بوته و وزن دانه در طبق سبب افزایش عملکرد دانه، درصد روغن و درصد پروتئین دانه گلرنگ شد. همچنین روش‌های خاک‌ورزی تفاوت معنی‌داری بر عملکرد دانه گلرنگ نداشت. با توجه به نتایج این آزمایش مصرف کودهای روی، گوگرد و آهن همراه با کودهای پایه به همراه شیوه کم خاک‌ورزی می‌تواند به افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه گلرنگ کمک کند. 

effects of tillage systems, zinc, iron and sulfur on grain yield of safflower (carthamus tinctorius l.)

seed yield in soybean is a complex trait and is influenced by multiple genetic and environmental factors. safflower is one of the oilseeds adapted to a wide range of soil conditions, but micronutrients deficiencies cause a decrease in its grain yield and quality. hence, an experiment was conducted as a split factorial based on randomized complete block design with three replications at agricultural and natural resources research center of arak, iran in 2019. three tillage methods (including no tillage, low tillage and conventional tillage) were considered as the main plots and fertilizer treatments (including 1 control, 2 zinc, 3 iron, 4 sulfur, 5 zinc + iron, 6 zinc + sulfur, 7 iron + sulfur, and 8 iron + sulfur + zinc) were considered as sub plots. results showed that there were significant differences between the fertilizer treatments in terms of seed yield, flower yield, seed weight per head, number of heads, number of seeds per head, percentage of seed protein and seed oil. in the treatment of tillage methods, thousand seed weight and linoleic fatty acid had significant differences. interaction effects of soil tillage methods x fertilizer were significant on number of heads and linolenic acid. fertilizer treatment of iron + sulfur + zinc had the highest seed yield (i.e. 1391 kg ha 1), flower yield (i.e. 183.7 kg ha 1), 1000 seed weight (i.e. 45.8 g), seed weight per head (i.e. 1.27 g), number of heads (i.e. 7.9), protein percentage (i.e. 21.2%) and seed oil percentage (i.e. 26.5). results of this research showed that application of micronutrient elements by increasing the yield components, particularly 1000 seed weight, number of heads, and the weight of seeds per head led to increases in seed yield, oil percentage and protein percentage of safflower seeds. though, tillage methods had no significant effect on safflower seed yield. according to the results of this experiment the use of zinc, sulfur, and iron fertilizers along with the method of low tillage can help to increase the grain yield and quality of rapeseed.