مطالعه خصوصیات کمی و کیفی و تحمل به تریپس ژنوتیپ‌های پیاز

به‌منظور مقایسه خصوصیات کمی و کیفی و ارزیابی تحمل به تریپس ژنوتیپ‌های پیاز این بررسی به مدت دو سال زراعی (1392-94) به‌صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی محیط (شامل دو مزرعه سم پاشی شده و سم‌پاشی نشده) و عامل فرعی ده ژنوتیپ (جمعیت بهبود یافته پیاز بهبهان، محلی بهبهان، محلی پادوک، محلی رامهرمز، محلی سرکره برازجان، محلی قرمز ایرانشهر، محلی کمره‌ای خمین، محلی درچه اصفهان و ارقام تگزاس ارلی‌گرانو و پریماورا) بود. در این پژوهش گیاهان به‌صورت نشایی کشت شدند. بذور در اواسط مهر ماه در خزانه کشت و نشاها در مرحله دو تا سه برگی و در اواخر آذر ماه به زمین اصلی منتقل شدند. برداشت سوخ در زمان افتادن 50 تا80 درصد برگ‌ها و شروع خشک شدن آنها صورت گرفت. از میان گونه‌های تریپس موجود بر روی بوته‌های پیاز، گونه   غالب thrips tabaci  بود. به‌منظور کنترل تریپس در سال اول آزمایش چهار نوبت و در سال دوم، سه نوبت سم‌پاشی انجام گرفت. ارتفاع برگ، عملکرد کل و قابل‌فروش، متوسط وزن سوخ و درصد ماده خشک سوخ در محیط سم‌پاشی شده در مقایسه با محیط سم‌پاشی نشده به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. سم‌پاشی به طور معنی داری سبب کاهش درصد وزنی دوقلویی و جمعیت تریپس شد، ولی تاثیر سم پاشی بر تعداد برگ معنی‌داری نشد. با توجه به عدم کاهش عملکرد کل و قابل فروش توده محلی رامهرمز در محیط سم‌پاشی نشده، این توده در مقایسه با سایر ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را می‌توان به‌طور نسبی در مقابل تریپس پیاز مقاوم تلقی کرد، ولی با عنایت به اینکه بیشترین محصول در دو محیط سم‌پاشی شده و سم‌پاشی نشده به‌ترتیب توسط ارقام تگزاس‌ارلی‌گرانو و پریماورا تولید شدند، برای کشت در محیط سم‌پاشی شده رقم تگزاس ‌ارلی‌ گرانو و برای محیط سم‌پاشی نشده رقم پریماورا توصیه می‌شود.

investigating the quantitative and qualitative characteristics and resistance to thrips of onion genotypes

to evaluate quantitative and qualitative traits as well as thrips resistance of onion genotypes, an experiment was conducted at behbahan agricultural research station, behbahan, khuzestan, iran from 2013 to 2015. the experiment was a split plot based on a randomized complete block design with three replications. pesticidetreated and pesticidefree plots were considered as sub plots and ten onion genotypes (behbahan, padook, ramhormoz, iranshahr, borazjan, dorcheh esfahan, and kamerei khomain landraces, primavera and texas early grano cultivars and improved population of behbahan onion) were considered as main plots. the seeds were sown in nursery bed in early october and the seedlings were transplanted into the field at 23 leaf stage in midnovember. the bulbs were harvested when 5080% of foliage top had fallen and collapsed. among different thrips species the thrips tabaci lindeman was the predominant in the experimental field. to control the thrips, the pesticide was applied 4 and 3 times in the first and second years of experiment, respectively. leaf length, total and marketable yield, mean bulb weight and bulb dry matter percentage were significantly higher in the pesticidetreated plots than in the pesticidefree plots. however, thrips population was significantly lower   in the pesticidetreated plots than the pesticidefree ones. also, the spraying had not significant effect on the number of leaves. due to the lack of significant differences between total and marketable yield of ramhormoz genotype in the pesticidetreated plots and pesticidefree plots, it can be concluded that this genotype is capable of resisting thrips, at least in part, compared to the other genotypes. while texas early grano cultivar produced the highest yield in the pesticidetreated plots, in the pesticidefree plots the highest yield belonged to primavera cultivar. according to the results obtained, it can be concluded that the texas early grano and primavera cultivars are suitable for cultivation in the presence and absence of antithrips pesticides, respectively.