ارزیابی شاخص‌های رشدی در سامانه‌های مختلف آبیاری و تیمارهای کنترل علف‌های هرز و همبستگی صفات کمی و کیفی نیشکر (saccharum officinarum)

به منظور ارزیابی شاخص‌های رشدی نیشکر در سامانه‌های مختلف آبیاری، تیمارهای کنترل علف‌های هرز و همبستگی با صفات کمی و کیفی نیشکر، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1399 در موسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر خوزستان انجام گرفت. پنج سامانه آبیاری شامل آبیاری قطره‌ای روسطحی، آبیاری زیرسطحی با دبی 2/3 لیتر در ساعت، آبیاری زیرسطحی با دبی 3/6 لیتر در ساعت، آبیاری بارانی و آبیاری جویچه‌ای یا مرسوم به عنوان کرت اصلی و تیمارهای کنترل علف‌های هرز شامل عدم کنترل تمام فصل علف‌های‌هرز (شاهد با علف‌هرز)، کنترل تمام فصل علف‌های هرز با استفاده از وجین دستی (شاهد بدون علف‌هرز) و کولتیواسیون (دوبار) به عنوان کرت‌های فرعی بودند. بر اساس نتایج آزمایش بیشترین سرعت رشد محصول، ماده خشک و ارتفاع بوته در سامانه‌های آبیاری بارانی و زیرسطحی با دبی 3/6 لیتر در ساعت و کمترین در آبیاری جویچه‌ای مشاهده شد. درجه روز رشد لازم برای رسیدن به 50 درصد ماده خشک در سامانه آبیاری بارانی (1894)، آبیاری زیرسطحی با دبی 3/6 لیتر در ساعت (1762)، آبیاری زیرسطحی با دبی 2/3 لیتر در ساعت (1538)، آبیاری روسطحی (1494) و آبیاری جویچه‌ای ( 1474 درجه روز رشد) برآورد شد. همچنین صفات رشدی در شرایط تیمار شاهد با علف‌هرز نسبت به دو تیمار شاهد بدون علف‌هرز و کولتواسیون کمتر بود. نتایج همبستگی نشان داد که خصوصیات کیفی نیشکر تحت تاثیر شاخص‌های رشدی و خصوصیات کمی نیشکر قرار نگرفت، اما بین خصوصیات کمی نیشکر به مانند ارتفاع، طول میانگره، تعداد میانگره، عملکرد نی، عملکرد شکر، ماده خشک و سرعت رشد محصول همبستگی مثبت و بین عملکرد نی با قطر ساقه و وزن خشک علف‌های هرز همبستگی منفی مشاهده شد. با توجه به نتایج  سامانه‌های آبیاری بارانی و آبیاری زیرسطحی با دبی 3/6 لیتر در ساعت برای نیشکر می‌تواند در بازرویی اول (راتون اول) مناسب باشد.

the evaluation of growth indices in different irrigation systems and weed control treatments and correlation of quantitative and qualitative traits of sugarcane (saccharum officinarum)

in order to evaluate the growth indices of sugarcane in different irrigation systems, weed control treatments and correlative associations with quantitative and qualitative traits of sugarcane, an experiment was conducted as split plot based on randomized complete block design (rcbd) with three replications in 2020 at sugarcane development research and training institute of khuzestan, ahwaz, iran. the five irrigation systems were surface irrigation, subsurface irrigation with a flow rate of 2.3 l/hour, subsurface irrigation with a flow rate of 3.6 l/hour, sprinkler irrigation and furrow or conventional irrigation as the main plot and weed control treatments were (weed interference (no weeds control) throughout the season (weedy treatment), weed control in total period of season (weed free treatment) and cultivation (twice) as the subplot. the highest crop growth rate (cgr), dry matter and height were observed in sprinkler and subsurface irrigation with a flow rate of 3.6 l/hour and the lowest in furrow irrigation. growing degree day (gdd) required to reach 50% of dry matter were determined for sprinkler irrigation (1894), subsurface irrigation with flow rate of 3.6 l/hour (1762), subsurface irrigation with flow rate of 2.3 l/hour (1538), surface irrigation (1494) and furrow irrigation (1474 degrees of growth day). also, growth indices in weedy treatment was lower than the both treatments weed free and cultivation. correlation analyses indicated that sugarcane quality traits were not closely associated with growth indices and sugarcane quantitative traits. however, a positive correlation was observed between quantitative traits of sugarcane such as height, internode length, number of internodes, cane yield, sugar yield, dry matter and crop growth rate and a negative correlation was observed between cane yield with stem diameter and weeds biomass. according to the results, both systems of sprinkler irrigation and subsurface irrigation with a flow rate of 3.6 l/hour seem to be suitable for sugarcane production in khuzestan in the first ratoon.