اثر مایه‌زنی بذر کینوا (.chenopodium quinoa willd) با کودهای زیستی بر سرعت فتوسنتز، عملکرد و توان رقابتی با علف‌های هرز

به‌منظور بررسی اثر مایه‌زنی بذر کینوا با کودهای زیستی بر سرعت فتوسنتز، عملکرد و توان رقابتی با علف‌های هرز، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1399 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل علف‌های هرز در 3 سطح (حفظ علفهای هرز در تمام فصل رشد، حذف علفهای هرز در تمام فصل رشد و یک‌بار وجین علف‌های هرز در مرحله 8 برگی) و کودهای زیستی در 5 سطح (هیومیک اسید، بیومیک، سیومیک، مایع ارگانیک و شاهد (بدون مصرف کود زیستی)) به‌ترتیب به‌عنوان کرت اصلی و کرت فرعی بودند. نتایج نشان داد که بالاترین میزان سرعت فتوسنتز در سطوح تیمارهای علف هرز مربوط به بذر مایه‌زنی شده با کود زیستی سیومیک بود. بیشترین عملکرد دانه (259 گرم در متر‌مربع) و اجزای عملکرد دانه کینوا (وزن هزار دانه، تعداد کل دانه‌ها در بوته و تعداد پانیکول در بوته) و شاخص برداشت (48/7  درصد) نیز در برهم کنش حذف علفهای هرز و بذر مایه‌زنی شده با کود سیومیک به‌دست آمد. تیمار مایه‌زنی بذر با کودهای زیستی، شاخص سطح برگ و وزن خشک کل علف‌های هرز و علف هرز غالب (گندم) را نسبت به تیمار بدون مصرف کود زیستی به‌طور معنی‌داری کاهش داد. کاربرد کود زیستی سیومیک شاخص توانایی تحمل رقابت گیاه زراعی را نسبت به تیمار حفظ علف های هرز 2/8 برابر و یکبار وجین علف هرز 94/1 درصد افزایش داد. بنابراین، یافته‌های ما پیشنهاد می‌کند که مایه‌زنی بذر با کودهای زیستی به ویژه تیمار سیومیک یک راهکار موثر است که می‌توان در جهت افزایش رشد، عملکرد و توانایی رقابت با علف هرز در کینوا استفاده کرد.

effect of seed biofertilizers inoculation on photosynthesis rate, yield, and competitiveness ability of quinoa (chenopodium quinoa willd.) with weeds

in order to investigate the effect of quinoa seed inoculation on photosynthesis rate, yield and competitive ability with weeds, an experiment was conducted as splitplot based on a randomized complete block design with three replications at experimental farm of school of agriculture, shiraz university, shiraz, iran during 2020 growing season. treatments were three levels of weed management as mainplot (weedy, weedfree and weeding) and five levels of seeds inoculation with biofertilizers (humic acid, bioumic, seaumic, organic herbicide, and no biofertilizers) as subplots. the results showed that the highest rate of photosynthesis in all weed management levels was achieved in the presence of seeds inoculated with seaumic biofertilizer. the highest grain yield (259.63 g/m2) and grain yield components (1000seed weight, number of seeds per panicle, and number of panicles per plant) and harvest index (48.73%) were also obtained in weedfree plots when seeds were inoculated with seaumic biofertilizer. leaf area index and dry weight of the main weed species (wheat) was significantly reduced in inoculation of seeds with biofertilizers compared to the no biofertiliuzer condition. the highest crop’s competitive ability was achieved when the seeds were inoculated with seaumic treatment. the quinoa’s competitive ability was increased by 2.8 times and 94.11% at weedy and weedfree treatments, respectively, compared with control in seed inoculation with seaumic treatment. thus, our finding suggests that seed inoculation with biofertilizers, especially seaumic treatment is an effective strategy that can be used to enhance germination rate, growth, yield and weed competitive ability in quinoa.