اثرآبیاری تکمیلی بر تجمع اسمولیت‌های سازگار و صفات فیزیولوژیکی، در ارقام گندم دیم

به‌منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی بر برخی صفات فیزیولوژیک ارقام گندم دیم، در سال‌های زراعی 1396-1395- و 1397-1396 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان دهگلان استان کردستان اجرا شد. فاکتورها شامل سطوح تنش خشکی (در دو سطح دیم و آبیاری تکمیلی) و ارقام گندم (هما، سرداری، ریژاو، اوحدی و آذر2) بودند. اعمال آبیاری تکمیلی به‌طور معنی‌داری باعث افزایش عملکرد دانه شد. در هر دو سال زراعی شرایط دیم باعث افزایش میزان اسیدهای آمینه آزاد برگ و گلایسین بتائین و سبب کاهش محتوی نسبی آب برگ (rwc) و سرعت کاهش آب از برگ (rwl) شد. همبستگی منفی و معنی‌دار rwl با اسیدهای آمینه آزاد برگ و گلاسین بتائین و همچنین همبستگی مثبت و معنی‌دار rwc با میزان گلایسین بتائین نشان‌دهنده این است که هر چه غلظت ترکیبات اسمزی برگ بیشتر باشد سرعت کاهش آب از برگ کمتر و میزان آب برگ بیشتر خواهد بود. نتایج این پژوهش تایید کرد که تامین آب کافی با استفاده از اجرای آبیاری تکمیلی در حساس‌ترین مراحل رشد گندم می‌تواند با بهبود صفات فیزیولوژیک گیاه به تولید عملکرد قابل قبول تحت شرایط دیم منتهی شود.

Effect of Supplementary Irrigation on the Accumulation of Compatible Osmolytes and Physiological Parameters in Dryland Wheat Cultivars

In order to investigate the effect of supplementary irrigation on dryland wheat cultivars, an experiment was conducted as a factorial in randomized complete block design with three replications during cropping seasons 20162017 and 20172018. The factors were drought stress levels (dryland and supplemental irrigation) and wheat cultivars (Homa, Sardari, Rijaw, Ouhadi and Azar2). Supplemental irrigation significantly increased grain yield. In both cropping seasons, drought stress increased free amino acids and glycine betaine and decreased relative water content (RWC) and rate of water loss (RWL). Negative and significant correlation of RWL with free amino acids of leaf and glycine betaine and also positive and significant correlation of RWC with glycine betaine level indicated that the higher the concentration of osmotic compounds in leaves, the lower the rate of leaf water loss and the higher the leaf water content. The results of this study confirmed that adequate water supply by using supplementary irrigation in the most sensitive stages of wheat growth is a viable strategy to improve the physiological traits of the plant and hence obtain an acceptable grain yield under dryland conditions.