مطالعه ویژگی‌های مرتبط با عملکرد، تحمل به خشکی، خواب تابستانه و برگشت‌پذیری پس از خشکی در چمانواش بلند

این مطالعه به‌منظور بررسی آثار تنش خشکی بر صفات زراعی، بقا و برگشت‌پذیری پس از خشکی ژنوتیپ‌های چمانواش بلند در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در لورک نجف آباد انجام شد. در این مطالعه، 67 ژنوتیپ چمانواش بلند شامل سه گروه زودرس، میان‌رس و دیررس مورد بررسی قرار گرفتند. ژنوتیپ‌ها تا دو سال پس از کشت (96-1395) به طور کامل آبیاری شده و سپس در سال سوم و چهارم (1397-98) تحت سه شرایط آبی نرمال (50 درصد تخلیه رطوبتی)، تنش خشکی متوسط (70 درصد تخلیه رطوبتی) و تنش خشکی شدید (90 درصد تخلیه رطوبتی) قرار گرفتند. صفات مورفولوژیک و عملکردی مورد بررسی قرار گرفتند. در تابستان سال چهارم (1398) پس از برداشت تابستانه، آبیاری در هر سه سطح تنش خشکی قبلی به مدت 2 ماه قطع شد. سپس گیاهان به مدت شش هفته دوباره آبیاری و پس از رشد مجدد، صفات مرتبط با برگشت‌پذیری اندازه‌گیری شد. تنوع ژنتیکی بالایی در بین ژنوتیپ‌ها برای همه صفات اندازه‌گیری شده مشاهده شد. نتایج نشان داد که سطوح تنش خشکی اثر منفی بر مقدار عملکرد علوفه و اجزای عملکرد، برگشت‌پذیری و بقا داشت و سبب کاهش این صفات شد. تنش خشکی طولانی مدت روابط بین صفات مختلف را تغییر داد. همبستگی مثبت عملکرد علوفه و امتیاز برگشت‌پذیری با تحمل به خشکی نشان داد که این صفات می‌توانند به‌عنوان معیارهای انتخاب مناسب برای افزایش عملکرد علوفه و شناسایی ژنوتیپ‌های برتر برای مناطق خشک و نیمه‌خشک مورد استفاده قرار گیرند. نتایج این مطالعه نشان‌دهنده خواب تابستانه کم تا متوسط (خواب تابستانه ناقص) در این ژرم پلاسم بود. همبستگی منفی صفات عملکردی و تحمل به تنش با صفت روز تا برگشت‌پذیری تحت شرایط تنش خشکی نشان داد که ژنوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی، برگشت‌پذیری و بازیابی سریع‌تری نسبت به دیگر ژنوتیپ‌ها خواهند داشت. نتایج نشان داد که برخی از ژنوتیپ‌های دیررس (مانند 3l، 18l و 11l) منابع ژنی ارزشمندی برای تولید علوفه هستند. ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی همراه با عملکرد مطلوب در هر سه گروه گلدهی با استفاده از روش بای پلات و تجزیه مولفه‌های اصلی مشخص شد. این ژنوتیپ‌ها می‌توانند برای برنامه‌های اصلاحی در مطالعات آینده مفید باشند.

Study of Traits Related to Yield, Drought Tolerance, Summer Dormancy, and Post-Drought Recovery in Tall Fescue

This study was performed to investigate the effects of drought stress on agronomic traits, postdrought recovery, and survival of tall fescue genotypes in the Research Farm of the Isfahan University of Technology located in Lavark, Najafabad, central Iran. In this study, 67 tall fescue genotypes, including three groups of the early, medium, and late in terms of flowering were studied. All genotypes were fully irrigated after planting for two years (20162017) and then in the third and fourth years (20182019) were examined under three irrigation environments including normal water (50% moisture depletion) mild drought stress (70% moisture depletion), and intense drought stress (90% moisture depletion). Morphological and performance traits were examined. In the summer of the fourth year (2019) after the summer harvest, irrigation was stopped in all drought stress levels for two months. Then the plants were irrigated again for six weeks, and after regrowth, recoveryrelated traits were evaluated. High genetic diversity was observed among tall fescue genotypes for all measured traits. The results showed that drought stress had adverse effects on forage yield and yield components, recovery traits, and survival. Prolonged drought stress changed the relationships between different traits. Significant positive correlation between the forage yield and recovery rate with drought tolerance indicated that these traits could be used as appropriate selection criteria to increase forage yield and identify superior genotypes in arid and semiarid regions. The results of this study indicated low to moderate summer dormancy (incomplete summer dormancy) in this germplasm. Negative correlation of functional and stress tolerance traits with day to recovery under drought stress conditions showed that drought tolerant genotypes will have faster recovery than other genotypes. The results showed that some late flowering genotypes (such as 3L, 18L and 11L) are valuable gene sources for forage production. Drought tolerant genotypes with suitable yield in three flowering groups were identified using the biplot and principal component analysis method. These genotypes can be useful for breeding programs in future studies.