ارزیابی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های نخود با روش‌ gge بای‌پلات

در پژوهش حاضر، 14 ژنوتیپ پیشرفته نخود گزینش‌شده از آزمایش‌‌های منطقه‌ای به‌همراه ارقام شاهد عادل و آزاد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در هشت محیط (گنبد، گچساران، ایلام و خرم‌‌آباد به‌‌ترتیب در سه، دو، دو و یک سال) طی سال‌های زراعی 99-1396 کشت شدند. تجزیه مرکب داده‌ها، اثر معنی‌دار محیط، ژنوتیپ و برهم کنش ژنوتیپ در محیط به‌ترتیب با سهم 5.43، 8.19 و 7.36 درصدی از تنوع کل عملکرد دانه را نشان داد. دو مولفه اصلی اول و دوم به‌ترتیب 89.50 و 39.19 درصد از تغییرات را توجیه کردند. بای‌پلات چندضلعی (polygon view of biplot) نشان داد که ژنوتیپ‌های 11، 14 و 9، سازگارترین ژنوتیپ‌ها برای محیط‌های دو، سه، شش، هفت و هشت و ژنوتیپ‌های 8، 5 و 13 برای محیط یک بودند. برپایه بای‌پلات تستر متوسط (average tester coordinate)، ژنوتیپ‌های 11، 5، 13 و 14 پرمحصول و پایدار بودند. براساس بای‌پلات مقیاس‌بندی مبتنی بر ژنوتیپ (genotypefocused scaling)، ژنوتیپ‌های 11، 14، 8، 9 و 13 در اطراف ژنوتیپ ایده‌آل، مطلوب‌‌‌ترین ژنوتیپ‌ها بودند. شاخص برتری (pi) نشان داد ‌که ژنوتیپ‌های 11، 9، 16، 13 و 14 در تمام محیط‌ها و در محیط‌های مساعد (محیط‌هایی با عملکرد بالاتر از میانگین کل) و ژنوتیپ‌های 11، 13، 14، 12 و 5 در محیط‌های نامساعد (محیط‌هایی با عملکرد پایین‌تر از میانگین کل)، ژنوتیپ‌های برتر بودند. بر پایه نماهای مختلف بای‌پلات و هم‌‌چنین شاخص برتری، ژنوتیپ‌‌های شماره 11، 14 و 5 با عملکردی بالاتر از میانگین کل و عملکرد ارقام شاهد آزاد و عادل و پایداری عملکرد در محیط‌ها، می‌توانند گزینه‌‌ی معرفی ارقام جدید باشند.undefined

Evaluation of Seed Yield Stability of Chickpea Genotypes Using GGE Biplot Method

In this study, 14 advanced chickpea genotypes selected from regional experiments with Adel and Azad, as control cultivars, were cultivated in a randomized complete block design with three replications in eight environments (Gonbad, Gachsaran, Ilam and Khorramabad in three, two, two and one years, respectively) in Iran during 20172020 growing seasons. Combined analysis of variance showed that environment, genotype and genotype by environment interaction (GEI) explained 43.5, 19.8 and 36.7% of the total variation of grain yield, respectively. The first and second principal components accounted for 50.89% and 19.39% of variation, respectively. The polygonal view of biplot showed that genotypes G11, G14 and G9 were the most adaptable genotypes for environments E2, E3, E6, E7, E8, E4 and E5 and G8, G5 and G13 for E1. Based on average tester coordinate (ATC) view, genotypes G11, G5, G13 and G14 were the most stable and highyielding genotypes. The GGEbiplot based on genotypefocused scaling showed that genotypes G11, G14, G8, G9 and G13, in the circles around the ideal genotype, were the most preferred genotypes. The priority index (PI) showed that in all environments and favourable environments (environments with higher than average grain yields), genotypes G11, G9, G16, G13 and G14 and in unfavourable environments (environments with lower than average grain yields), genotypes G11, G13, G14, G12 and G5 were superior genotypes. Based on different biplot views as well as priority index, genotypes G11, G14 and G5 had grain yields higher than average yield and yield of Adel and Azad cultivars. Further, given their grain yield stability in all environments they can be suitable candidates for introduction of new cultivars.