مقایسه عملکرد و تعیین مناسب‌ترین زمان برداشت لاین‌های مختلف کلزا به‌عنوان کشت دوم و در تناوب با برنج در منطقه گیلان

ریزش خورجین و دانه در کلزا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات کشت این گیاه است که تعیین مناسب‌ترین زمان برداشت کلزا می‌تواند تا حد زیادی از بروز این مشکل جلوگیری کند و در نتیجه از کاهش چشمگیر عملکرد دانه آن بکاهد. در این راستا آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در زمان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور در شهرستان رشت طی سال زراعی 991398 اجرا شد. در این آزمایش لاین‌های کلزا به‌عنوان فاکتور اصلی در 22 سطح و زمان‌های برداشت به‌عنوان فاکتور فرعی در سه سطح (شامل رطوبت دانه‌های خورجین‌های یک سوم پایینی ساقه اصلی به‌ترتیب بین 4030، 3020 و 2010 درصد رطوبت دانه) در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که علاوه بر معنی‌دار بودن صفات مرتبط با عملکرد در لاین‌های کلزا، برهم کنش لاین‌ها در زمان نیز معنی‌دار بود که نشان دهنده تفاوت اثر زمان برداشت روی لاین‌های مختلف کلزا است. در اکثر لاین‌ها، بیشترین و کمترین عملکرد دانه به‌ترتیب مربوط به زمان برداشت اول و دوم بود. بیشترین عملکرد دانه به لاین srl9817 با میانگین 3661/67 کیلوگرم در هکتار اختصاص داشت. همچنین تعداد خورجین در بوته از برداشت اول تا سوم به علت ریزش، سیر نزولی داشت. در عین حال لاین‌های srl989، srl9819، srl981 و srl9811 کمترین ریزش دانه را داشتند. بر طبق نتایج، زمان برداشت اول، ضمن داشتن بیشترین عملکرد دانه، از آنجایی که رسیدگی کلزا را حدود یک هفته تسریع کرد، به‌عنوان کشت دوم و در تناوب با برنج بسیار ارزشمند است.

Yield Comparison and Determining the Best Harvesting Time of Different Rapeseed (Brassica napus L.) Lines as the Second Crop in Rotation after Rice in Guilan Region

The pod drop and seed losses in rapeseed is one of the most important problems in the cultivation of this plant and determining the most appropriate harvesting time can greatly prevent this problem and subsequently reduce the grain yield reduction. Thus, the present research was conducted as a splitplot in time in the form of a randomized complete block design with three replications during the crop year of 20192020 in the Research Station of the Rice Research Institute of Iran in Rasht. The main factor was rapeseed genotypes at 22 levels and the subfactor was harvesting time at three levels (including the amount of moisture between 3040, 2030, and 1020% in the third grade of the lower stage of the original stem). The results of analysis of variance showed that in addition to the significance of yieldrelated traits in rapeseed lines, the interaction of lines in time was also significant, which shows the effect of harvesting time on rapeseed lines is different. In most of the lines, the highest and lowest grain yields were related to the first and second harvesting time, respectively. The highest grain yield was found for SRL9817 with a mean of 3662 kg ha1. Number of siliques per line due to loss of pods decreased from the first to the third harvesting time. However, SRL989, SR9819, SRL981 and SRL9811 had the lowest loss of grains. According to these results, it seems that the first harvesting time results in the highest grain yield, hastens the harvest of rapeseed by one week, and potentiates it as a suitable choice for inclusion in the rotation after a rice crop.