نقش آبیاری تکمیلی و کاربرد زئولیت بر رشد و عملکرد عدس (lens culinaris medik) در شرایط دیم

به‌منظور بررسی تاثیر زئولیت بر شاخص‌های رشد، عملکرد و اجزای عملکرد دانه و پروتئین گیاه عدس در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی آزمایشی در سال زراعی 99-1398 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد انجام شد. آزمایش به صورت کرت خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل سه سطح آبیاری (دیم، یک مرحله آبیاری تکمیلی و دو مرحله آبیاری تکمیلی) و عامل فرعی شامل کاربرد سه سطح زئولیت (صفر، 10 و 20 تن در هکتار) بود. نتایج نشان داد که انجام آبیاری تکمیلی باعث افزایش عملکرد در گیاه عدس شد. کاربرد زئولیت سبب تعدیل اثر تنش کم‌آبی شد. مطابق نتایج به‌دست آمده، زئولیت موجب بهبود عملکرد دانه شد، این بهبود هم در شرایط آبیاری تکمیلی و هم در شرایط دیم اتفاق افتاد. اما برهم کنش آبیاری تکمیلی و زئولیت بر عملکرد و اجزای عملکرد از نظر آماری معنی‌دار نبود. همچنین آبیاری تکمیلی و زئولیت بر شاخص‌های رشد اثر معنی‌داری داشتند و سبب بهبود شاخص‌های رشد در طول فصل زراعی شدند. بیشترین عملکرد دانه در سطح دو بار آبیاری تکمیلی (1741/2 کیلوگرم بر هکتار) حاصل شد. کاربرد 20 تن در هکتار زئولیت باعث افزایش 50 درصد عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد شد. بنابراین بر اساس یافته‌های مطالعه حاضر احتمالاً در شرایط محدودیت آبی کاربرد 20 تن زئولیت در هکتار بتواند در زراعت عدس در شرایط شهرکرد مزیت نسبی داشته باشد.

Effect of Supplementary Irrigation and Application of Zeolite on the Growth and Yield of Lentils (Lens culinaris Medik) under Rainfed Conditions

In order to investigate the effect of zeolite on growth indices, yield and grain yield components and protein of lentil in dryland and supplementary irrigation conditions, a field study was conducted in Shahrekord University, Shahrekord, Iran. The experiment was performed as a split plot in a randomized complete block design with three replications. The main factor included three levels of irrigation (rainfed, one stage of supplementary irrigation and two stages of supplementary irrigation) and the second factor included the application of three levels of zeolite (0, 10 and 20 tons ha1). The results showed that supplementary irrigation increased the grain yield. Application of zeolite moderated the effect of drought stress. Zeolite improved grain yield, this improvement occurred under both supplementary irrigation and rainfed conditions. Though, the interaction of supplementary irrigation and zeolite on yield and yield components was not statistically significant. Supplementary irrigation and zeolite had a significant effect on growth indices and improved growth indices during the growing season. The highest grain yield (1741 kg ha1) was obtained when supplementary irrigation was applied at two stages. Application of 20 tons ha1 of zeolite increased grain yield by 50% compared to the control. Therefore, according to the findings of the present study, in conditions of water restriction, application of 20 tons ha1 of zeolite may benefit lentil cultivation in Shahrekord, Iran.