روابط همبستگی و تجزیه علیت صفات موثر بر عملکرد دانه و روغن در تعدادی از ژنوتیپ‌های کلزا

با توجه به نیاز روز افزون کشور به واردات روغن و اهمیت کلزا در بین دانه‌های روغنی، افزایش عملکرد دانه و درصد روغن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بنابراین شناخت صفاتی که موجب افزایش عملکرد دانه می‌شوند، نقش مهمی در موفقیت برنامه‌های به‌نژادی دارند. شانزده ژنوتیپ کلزا، طی آزمایشی درسال زراعی 96-1395 در سه منطقه کرج، اصفهان و همدان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند و صفاتی مانند تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، عملکرد دانه، وزن ‌هزار ‌دانه، ارتفاع بوته، ارتفاع اولین ساقه جانبی از سطح زمین، قطر ساقه، درصد روغن، صفات روز تا شروع گلدهی، روز تا پایان گلدهی، طول دوره گلدهی و روز تا رسیدگی اندازه‌گیری شدند. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد در کرج صفات تعداد دانه در خورجین، روز تا رسیدگی و تعداد خورجین در بوته(97/7 = r2)، در اصفهان صفات روز تا رسیدگی و تعداد خورجین در بوته (78/4 = r2) و در همدان صفات روز تا رسیدگی و تعداد دانه در خورجین (45/5 = r2) بیشترین تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. نتایج نشان داد تعداد روز تا رسیدگی، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، قطر ساقه و ارتفاع بوته بیشترین تاثیر را در افزایش عملکرد و روغن دانه داشتند. لذا از صفات مذکور می‌توان به‌عنوان معیار انتخاب مناسب برای افزایش عملکرد دانه و روغن در برنامه‌های به‌نژادی کلزای زمستانه استفاده کرد.

Correlation Relationships and Path Analysis of Traits Effective on Seed and Oil Yield in Some Canola Genotypes

Due to the increasing need of the country to imported edible oil and rapeseed importance among oilseeds, efforts to increase its grain yield and oil content are of high importance. Therefore, recognizing the traits that increase grain yield of rapeseed has an important role in the success of breeding programs. Thus, sixteen rapeseed genotypes were evaluated in a randomized complete block design with three replications in three regions with different climatic conditions in Iran, including Karaj, Isfahan, and Hamadan in 20162017. Traits such as number of pods per plant, number of seeds per pod, grain yield, 1000grain weight, plant height, height of the first branch, stem diameter, oil percent, number of days to flowering, number of days to the end of flowering, duration of flowering, and number of days to maturity were measured. Stepwise regression analysis showed that number of grain/pod, number of days to maturity and number of pods/plant (R2 = 97.7), number of pods/plant and number of days to maturity (R2 =78.4) and number of days to maturity and number of grains/pod (R2 = 45.5) accounted for total variations of grain yield in Karaj, Isfahan and Hamadan, respectively. The results showed that the number of days to maturity, number of pods/plant, number of grain/pods, stem diameter and plant height had the greatest positive effect on grain yield and oil content. Therefore, these traits can be used as suitable selection tools for increasing grain and oil yield in winter rapeseed breeding programs