ارزیابی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های باقلا (.vicia faba l) با استفاده از روش‌ gge biplot

به‌منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط (gei) و پایداری عملکرد دانه لاین‌های باقلا، 15 لاین امید‌‌بخش باقلا، به‌همراه چهار رقم برکت، سرازیری، بلوچی و زرشکی (به‌‌عنوان شاهد)، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در چهار ایستگاه تحقیقاتی (گرگان، دزفول، بروجرد و ایرانشهر) به‌مدت دو سال زراعی (95-1394 و 96-1395) مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب داده‌ها نشان داد، اثر مکان، اثر سال، اثر متقابل مکان × سال، اثر ژنوتیپ، اثر متقابل ژنوتیپ × سال، اثر متقابل ژنوتیپ × مکان و اثر متقابل ژنوتیپ × سال × مکان بر عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. پایداری عملکرد دانه 19 ژنوتیپ، با استفاده از روش gge biplot در هشت محیط بررسی شد. بر اساس مدل اثر متقابل ژنوتیپ × محیط (gei)، دو مولفه اول در مجموع 91/5 درصد از تغییرات اثر متقابل را توجیه کردند. بر اساس نمودار چندضلعی سه محیط کلان و ژنوتیپ‌های سازگار هر محیط شد: گرگان (شامل لاین(g15، بروجرد ایرانشهر (شامل لاین g3) و ایرانشهر (شامل لاین (g19) شد. لاین‌های g15، g7 و g13 به‌ترتیب با عملکرد 3439، 3128 و 3094 کیلوگرم در هکتار بالاترین میانگین و پایداری عملکرد دانه را داشتند. بر اساس تجزیه و تحلیل gei و ggebiplot، محیط‌های آزمایش گرگان و بروجرد از قدرت تفکیک خوبی برخوردار بودند. درنهایت لاین‌های g12، g14 و g15 با دارا بودن عملکرد و پایداری عملکرد وسیع پس از انجام بررسی‌های آنفارم می‌توانند به‌عنوان ارقام برتر باقلا معرفی شوند.

Evaluation of Seed Yield Stability of Faba Bean (Vicia faba L.) Genotypes Using GGE Biplot Analysis

To investigate adoptability and pattern of G × E interaction, 15 faba bean lines as well as four check cultivars (including Barekat, Saraziri, Baloochi and Zereshki) were evaluated using a randomized complete block design with three replications in four agricultural research field stations of Gorgan, Dezful, Brojerd and , Iranshahr, Iran during two cropping seasons (20152016 and 20162017). Combined analysis of variance showed significant effects of location, year, year × location interaction, genotype × location interaction, genotype × year interaction and year × location × genotype interaction on grain yield. Stability in performance of the 19 genotypes was tested using GGEBiplot approach across eight environments. GGE Biplot analysis using a genotype × environment interaction (GEI) model explained 91.5% of total interaction effect variance. View of polygon graph revealed three superior megaenvironments and the compatible genotypes were determined for each megaenvironment; Gorgan (Line G15), BrojerdIranshahr (Line G3) and Iranshahr (Line G19). Lines G15, G7 and G13 with average seed yield of 3439, 3128 and 3094 kg ha1, respectively, had higher seed yield and yield stability. Based on GEI and GGE Biplot analysis, Gorgan and Brojerd experimental environments had good differentiation ability. Finally, genotypes G12, G14 and G15 were the most stable genotypes with wider adaptation to all the tested environments and can be recommended as the superior genotypes for being released as new commercial faba bean cultivars.