ارزیابی روابط بین صفات و هیبریدهای جدید آفتابگردان با استفاده از روش تحلیل بای‌پلات ژنوتیپ- صفت

آفتابگردان یک محصول مهم زراعی است که روغن آن ارزش غذایی و اقتصادی بالایی دارد. در این پژوهش برای مطالعه روابط متقابل میان صفات مختلف و هیبریدهای جدید آفتابگردان از روش بای‌پلات ژنوتیپ صفت استفاده شد. برای این بررسی، تعداد 24 هیبرید جدید آفتابگردان به‌همراه رقم گلسا در ایستگاه پژوهش‌های کشاورزی گرگان در قالب طرح لاتیس ساده (5 ×5) با دو تکرار در سال زراعی 1399 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که صفات وزن هزاردانه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، قطر ساقه، طول برگ، عرض برگ و طول دمبرگ همبستگی مثبتی را با عملکرد دانه داشتند. همچنین همبستگی منفی بین عملکرد دانه با صفات فنولوژیکی و ارتفاع بوته مشاهده شد، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که بهبود عملکرد دانه باعث بهبود همزمان زودرسی و پاکوتاهی می‌شود. بر اساس نمایش چندضلعی بای‌پلات، ژنوتیپ‌های شماره 5 و 19 مطلوب‌ترین و مناسب‌ترین ژنوتیپ‌‌ها برای عملکرد دانه و صفات مرتبط با عملکرد بودند. بر اساس بای‌پلات ژنوتیپ فرضی ایده‌‌آل، ژنوتیپ‌های شماره 3، 2 و 10 از نظر همه صفات مورد بررسی، بهتر از سایر ژنوتیپ‌ها بودند. همچنین نتایج نشان داد که بیشتر صفات دارای قابلیت تمایز بالایی بوده و توانستند تفاوت‌های بین ژنوتیپ‌ها را به‌خوبی آشکار کنند. صفت قطر ساقه نزدیک‌ترین صفت‌ به صفت ایده‌آل بود و بیشترین تمایز و بیانگری را نشان داد.

Evaluation of Relationships between Traits and New Sunflower Hybrids Using Genotype-Trait Biplot Analysis Method

Sunflower is an important crop that its oil has high nutritional and economic value. In this study, genotypetrait biplot method was used to study interrelationships between different traits and new sunflower hybrids. For this study, 24 new sunflower hybrids along with Golsa cultivar were evaluated in a simple lattice design with two replications in Gorgan Agriculture Research Station, Gorgan, north of Iran, during 2020 cropping season. The results showed that thousand seed weight, head diameter, seed number per head, stem diameter, leaf length, leaf width and petiole length had a positive correlation with seed yield. Also, a negative correlation was observed between seed yield and phonological traits and plant height. Therefore, it can be concluded that improving seed yield may simultaneously lead to improve in the early maturity and dwarfism. Based on biplot polygon view, the genotypes No. 5 and 19 had superior characteristics in terms of seed yield and its attributes. Also, based on a hypothetical ideal genotype biplot, the genotypes No. 3, 2 and 10 outranked the other genotypes in terms of all examined traits. A majority of the examined traits had high discriminating ability and were able to show differences between genotypes. The stem diameter was the nearest trait to an ideal trait and, therefore, it has the highest discriminating ability and representativeness.