واکنش عملکرد غده، کارایی زراعی فسفر و برخی شاخص‌های فیزیولوژیکیرشد سیب زمینی به فسفات و مایکوریزا تحت تنش رطوبت

به‌منظور مطالعه برخی از شاخص‌های فیزیولوژیکی رشد و عملکرد غده سیب زمینی تحت تاثیر کاربرد مایکوریزا و کود فسفات در شرایط تنش رطوبتی، پژوهشی مزرعه ای در بهار و تابستان 1397 در همدان، انجام شد. پژوهش به‌صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول تنش رطوبت در سه سطح آبیاری پس از 60 (شاهد)، 80 و 100 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس a بود، عامل دوم استفاده از قارچ glomus mossea در دو سطح کاربرد و عدم کاربرد و عامل سوم کود فسفات در دو سطح مصرف و عدم مصرف، درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که در شرایط بدون تنش رطوبت، حداکثر شاخص سطح برگ با کاربرد مایکوریزا 10/5 درصد کاهش یافت اما در تنش متوسط و شدید رطوبت، استفاده از مایکوریزا، آن را به‌ترتیب 12/3 و 18/8 درصد افزایش داد. در تنش شدید رطوبت، مایکوریزا سرعت جذب خالص و سرعت رشد محصول را به‌ترتیب 43/6 و 76 درصد افزایش داد. در هر سه سطح تنش رطوبت، حضور مایکوریزا سبب افزایش کارایی زراعی فسفر شد. حضور مایکوریزا در شرایط عدم تنش رطوبت، اثری بر عملکرد غده نداشت اما در سطوح متوسط و شدید تنش رطوبت، مایکوریزا عملکرد غده را به‌ترتیب 16/4 و 34/7 درصد بهبود بخشید درحالی که در تنش شدید رطوبت، کاربرد فسفات نسبت به عدم مصرف فسفات، تنها عملکرد غده را 15/8 درصد بیشتر کرد. بنابراین برای تولید سیب زمینی در شرایط کمبود رطوبت، کاربرد مایکوریزا به‌همراه کود فسفات مناسب است.

Response of Tuber Yield and Some Physiological Growth Indices of Potato to Phosphate and Mycorrhizae under Moisture Stress

In order to study the effect of mycorrhizae and phosphate fertilizer on some physiological indices of growth and tuber yield of potato under moisture stress conditions, a field experiment was conducted in spring and summer of 2018 in Hamedan, west of Iran. This research was done as a factorial with three factors in a randomized complete block design with three replications. The first factor was moisture stress at three levels of irrigation after 60 (control), 80 and 100 mm evaporation from class A evaporation pan, the second factor was mycorrhizae (Glomus mossea) at two levels of application and nonapplication and the third factor was phosphate fertilizer at two levels of application and nonapplication. The results showed that in the absence of moisture stress, the maximum leaf area index decreased by 10.5% with use of mycorrhizae, but in moderate and severe moisture stress, the use of mycorrhizae increased it by 12.3% and 18.8%, respectively. Under severe moisture stress, mycorrhizae increased net assimilation rate and crop growth rate by 43.6% and 76%, respectively. At all three levels of moisture stress, the presence of mycorrhizae increased phosphorus agronomic efficiency. The presence of mycorrhizae in nomoisture stress had no effect on tuber yield, but at moderate and severe moisture stress, mycorrhizae improved it by 16.4% and 34.7%, respectively. In severe moisture stress condition, the application of phosphate increased tuber yield by only 15.8% compared to nonapplication of phosphate. Therefore, for potato production in conditions of moisture stress, the use of mycorrhizae with phosphate fertilizer is suitable.