اثر رژیم‌های آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و کیفیت دانه ژنوتیپ‌های مختلف لوبیا‌چیتی (phaseolus vulgaris)

شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی می‌تواند نقش مهمی در تعدیل اثرات منفی آن، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده تولیدات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک، بازی کند. بر این اساس، اثر سه رژیم ‌آبیاری (آبیاری پس از 50 (i1)، 100 (i2) و 150 (i3) میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس a) به‌عنوان فاکتور اصلی بر برخی صفات مورفولوژیک، عملکرد و کیفیت دانه ده ژنوتیپ لوبیا‌چیتی (ks21193 ، ks21191، ks21189، e10، e9 ، صدری، تلاش، توده‌های بومی خمین، اقلید و فریدون‌شهر) به‌عنوان فاکتور فرعی با سه تکرار به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در فریدون‌شهر اصفهان، انجام شد. به‌ موازات تشدید تنش رطوبتی (از سطح i1 به i3) روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، دانه در غلاف، دانه در بوته، وزن صد دانه، وزن دانه در بوته، عملکرد دانه و بیولوژیک، شاخص برداشت کاهش و درصد پروتئین دانه افزایش یافت، اما تغییرات به استثنای درصد پروتئین دانه تابع ژنوتیپ بود. با تشدید تنش رطوبتی از سطح آبیاری i1 به i2، کاهش عملکرد دانه از 54/4 درصد در ژنوتیپ صدری تا 63/6 درصد در ژنوتیپ تلاش و از سطح آبیاری i1 به i3، از 87/3 درصد در ژنوتیپ 21191 ksتا 74/9 درصد در ژنوتیپ فریدون‌شهر متغیر بود. می‌توان بیان داشت اگرچه بالاترین عملکرد دانه در سطح آبیاری i1 در ژنوتیپ ks21191 (2319 کیلوگرم بر هکتار) به‌دست آمد، اما احتمالاً کاشت توام ژنوتیپ فریدون‌شهر با رژیم آبیاری پس از 150 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر به‌دلیل ثبات عملکرد بالاتر می‌تواند سبب تعدیل تنش خشکی در مناطقی مانند فریدون‌شهر شود.

Effect of Irrigation Regimes on Yield, Yield Components and Seed Quality of Different Pinto Bean (Phaseolus vulgaris) Genotypes

Identification of droughtresistant genotypes is crucial in order to reduce the negative effects of drought, as one of the most important limiting factors of crop production in arid and semiarid regions. Thus, effects of three irrigation regimes (irrigation after 50 (I1), 100 (I2) and 150 (I3) mm evaporation from a class A pan), as the main plot were investigated. These effects were studied on some morphological traits, yield, yield components and seed quality of ten pinto bean cultivars (KS21193, KS21191, KS21189, E10, E9, Sadri, Talash, local masses Khomein, Eghlid and Fereidoonshahr), as the subplot. The experiment was conducted with 3 replications as splitplot based on randomized complete block design in Fereidoonshahr, Esfahan, Iran. Drought stress led to decreases in day to physiological maturity, plant height, pods/plant, seeds/pod, seeds/plant, 100seeds weight, seed weight/plant, dry matter and grain yield, and harvest index and increases in seed protein percentage. However, only seed protein percentage was not genotypedependent. Variations of reduction in grain yield from I1 to I2 were observed. These variations were from 54.4% in Sadri to 36.6% in Talash genotype. Also, from I1 to I3 the variations were from 87.3% in KS21191 to 74.9% in Fereidoonshahr genotype. It could be concluded that while the highest grain yield was obtained in KS21191 (2319 kg ha1), probably planting Fereidoonshahr genotype along with irrigation after 150 mm evaporation may lead to moderation of drought stress at regions similar to Fereidounshahr.